Commerce 46: Een nieuw en bijzonder duurzaam kantoorcomplex in het centrum van Brussel

Het huidige Commerce 46, een eerder al gerenoveerd kantoorgebouw, werd in 2018 verworven door vastgoedspecialist Immobel SA. Initieel werd gedacht aan een herbestemming van het gebouw maar omwille van de indeling en volledig gesloten voorgevel bleek deze ingreep te complex. Uiteindelijk werd beslist om over te gaan tot de afbraak en om er een nieuw, duurzaam kantorencomplex op te trekken. Op zich een logistieke uitdaging voor Algemene Bouw Maes nv, vanwege de situering in het centrum van Brussel. 

Het gerenommeerde architectenbureau Jaspers-Eyers werkte voor dit project samen met Office Architecten en Algemene Bouw Maes nv. Voor de berekening en levering van de staalplaat-betonvloeren schakelden zij Dutch Engineering in.

Het betreft hier een innoverend en bijzonder kwalitatief kantoorgebouw van 13.800 m2 verspreid over 12 bovengrondse verdiepingen. Ondergronds situeren zich de 70 parkeerplaatsen met laadpunten, de fietsenstallingen en alle technieken. Dit laatste om het dak maximaal te vrijwaren. Het project is gesitueerd op het kruispunt van 2 grote verkeersaders en speelt volledig in op de nieuwe behoeften inzake kantoorruimte, te midden van een wijk in volle omwenteling.

De duurzaamheid wordt onder meer verzekerd door een BEO-veld, de plaatsing van zonnepanelen, de aanleg van groene daken en het toepassen van waterrecuperatie. Het hele complex bespaart op deze manier tot 26.000 ton CO2-uitstoot per jaar ten opzichte van een klassiek gebouw. Commerce 46 behaalde hierdoor terecht het hoogste duurzaamheidslabel: BREEAM ‘Outstanding’.

Loïk Eyers, partner bij Jaspers-Eyers architects: “We hebben resoluut geopteerd voor een open, transparant en uitnodigend concept in een slanke staal- en betonconstructie. Een maximale lichtinval wordt gegarandeerd door de grote glasoppervlakken in een gordijngevelsysteem van geanodiseerd aluminium. De stalen kolommen werden bewust zichtbaar gehouden, wat de eerlijkheid van het gebouw extra in de verf zet. Aan de ene zijde sluit de constructie qua hoogte, uitzicht en verhoudingen harmonieus aan op het geklasseerde gebouw ernaast. De gevel omvat 3 volumes, elk met een aparte uitstraling. De trapsgewijze opbouw, het penthousegedeelte met zonneluifel, de centrale tuin op het gelijkvloers die zichtbaar is vanaf de straat, de twee dakterrassen van elk 300 m2 en diverse andere groenvoorzieningen zorgen alvast voor een uitgesproken speels en luchtig effect en een bijzonder aangenaam werkklimaat.”

Jonas Van Durme, projectverantwoordelijke bij Algemene Bouw Maes nv: “Het gebouw bestaat uit een staalstructuur rond 3 betonnen kernen en is voorzien van slanke, betonnen vloerplaten. In de zomer van 2020 gingen we van start met de afbraak van de kelder. Deze afbraakwerken werden gefaseerd uitgevoerd met de 12 m diepe beschoeiingswerken en het plaatsen van de berlinerwanden. We brachten tevens het BEO-veld aan met 70 boringen tot een diepte van 90 m, gevolgd door de kraanfunderingen.”

De kelder werd volledig ter plaatse gestort met wanden uit één stuk, tot 9,5 m hoog. “De vloerplaten op de parkeerverdiepingen in de kelder zijn uitgevoerd onder helling, wat de realisatie van de wanden bemoeilijkte. Met behulp van twee torenkranen werd de staalstructuur trapsgewijs opgetrokken, waarbij het staal en de kern gelijktijdig aangebracht werden. Om de brandweerstand van de constructie te vrijwaren, werden de stalen kolommen volgestort met beton en beschermd met brandwerende coatings. Voor de hele constructie werd zowat 700 ton profielstaal gebruikt, waarbij de stalen kolommen deels in premuren verwerkt zitten.”

De vloeren bij dergelijke slanke staalstructuren vormen meestal een uitdaging op meer dan één vlak. Er moet immers rekening gehouden worden met grote overspanningen, in het geval van Commerce 46 tot 6 m, met een maximale rigiditeit, een beperkte vloerdikte en complexe leidingen en bekabelingen, eigen aan een hedendaags kantoorgebouw. Er werd beslist om deze gespecialiseerde en uitdagende taak in handen te geven van Dutch Engineering.

Dutch Engineering Raadgevend Ingenieursbureau B.V., gevestigd in Zoeterwoude, beschikt over een uitgebreide knowhow in het ontwerpen en leveren van staalplaat-betonvloersystemen voor tal van toepassingen. Historisch was het bedrijf tot nu toe vooral actief in Nederland, maar ook de Belgische markt raakt steeds meer in de ban van haar betrouwbare en intelligente vloersystemen. Naast Commerce 46 stond ze eerder al in voor de staalplaat-betonvloeren van de IMEC parkeergarage in Leuven en voor het Havenhuis en het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen. Henk Prins, eigenaar van Dutch Engineering: “Voor Commerce 46 werden we al vrij vroeg in de aanbestedingsfase bij het project betrokken, waardoor onze ingenieurs al vanaf de voorbereiding een waardevolle bijdrage konden leveren. Commerce 46 hield voor ons de nodige uitdagingen in, vooral op vlak van de grote overspanningen, brandveiligheid, beperkte vloerdiktes en complexe technische leidingen. Deze laatste liepen parallel met de vloer en op sommige plaatsen haaks erop. De vloerdikte bedroeg slechts 17 cm, met uitschieters van  zelfs maar 12 cm. Enkel ter hoogte van de terrassen konden we iets dikker werken. In totaal leverden we voor dit project ruim 10.000 m2 profielplaten van het type ComFlor 51+, die geleverd werden in de distributiehub van de Brusselse Havenlaan.”

ComFlor 51+ is een staalplaat met traditioneel zwaluwstaartprofiel. De specifieke profielgeometrie zorgt voor een uitstekende mechanische schuifverbinding met het beton. De profielen combineren een uitstekende stijfheid met een staalplaatdikte van slechts 0,90 mm.

De impact van de pandemie op het verloop van de werken, bleef al bij al relatief beperkt. De oplevering blijft voorzien voor het najaar van 2022, waarna de enige huurder, ING België, de nieuwe kantoren in gebruik kan nemen.