‘De Rijksoverheid denkt gek genoeg dat de productie van grondstoffen in Nederland niet meer nodig is’

“2023 wordt een lastig jaar. Misschien zelfs een cruciaal jaar”, stelt Leonie van der Voort, directeur bij Cascade, de branchevereniging van het oppervlaktedelfstoffenwinnende bedrijfsleven in Nederland. “We hebben in ons land zo ontzettend veel grote opgaven in de bouw en infra. Én, we staan voor een energietransitie. Dat betekent dat de vraag naar primaire grondstoffen heel groot zal blijven. Helaas lijkt de overheid in de veronderstelling dat alle behoefte gewoon ingevuld kan worden met gerecyled materiaal, maar niets is minder waar. We redden het daar lang niet mee. Dat legt een druk op de toekomst.”

Het is een belangrijke lobby-uitdaging die ze oppakt namens de 18 leden. “Wij zijn de motor van de gebiedsontwikkeling in Nederland. Als wij stilvallen, dan heeft dan enorme gevolgen. Volgens mij wordt enorm onderschat wat wij in de komende jaren aan staal en beton nodig hebben. Ik heb niet het idee dat dit scherp op het netvlies in Den Haag ligt. Er is te veel wensdenken bij de overheid. Men is namelijk echt in de veronderstelling dat de vraag niet zo groot zal zijn. Voor ons dus een dagelijkse uitdaging om steeds op basis van goede onderzoeken, overzichtelijke cijfers én een sterke argumentatie proberen te overtuigen. Ik hoop dat in het komende jaar ‘het realisme’ in Den Haag terugkeert. Gebeurt dat niet, dan kunnen we binnen enkele jaren stevig bedrogen uitkomen.”

Van der Voort schets de context. “Zo rond de eeuwwisseling had men het idee dat Nederland was uitontwikkeld. Het ‘ontgrondingsbeleid’ dat was ingezet voor de wederopbouw van ons land na de Tweede Wereldoorlog, liep daarmee ‘af’. Het werd allemaal aan de markt overgelaten. Daarnaast werd er gedecentraliseerd naar de provincies. Echter… een landelijke opgave kun je niet aan provincies delegeren. Bovendien draait het niet alleen om de vraag ‘waar ga je bouwen?’, maar… bijna belangrijker nu: ‘waarméé ga je bouwen?’. Zo stopt in 2025 al de productie van grind in
Nederland. Een groot risico, want dan stopt dus ook de productie van beton!”

“En dan heb ik het nog niet eens gehad over de zeer lange vergunningstrajecten. Begrijp me niet verkeerd: die zijn goed. Zij zijn een relevant onderdeel van het democratische besluitvormingsproces en het is complex. Je kunt dat niet zomaar bespoedigen. Maar als er geen nieuwe winningsvergunningen meer worden uitgegeven omdat we in de veronderstelling zijn dat ‘alles wel met grondstoffen uit recycling kan’, dan is dat funest. Je haalt die verloren tijd ook niet zomaar even in. Ik sluit niet uit dat we in Nederland helaas te maken krijgen met het omvallen van bedrijven in de beton- en staalsector.”

“We hebben dus weer (her)nieuw(d) realisme nodig”,  stelt Van der Voort tot slot. “Ondanks dat we er nog niet zijn, zie ik echter tóch een omslag in denken. Dáár zit de hoop voor 2023. Voor het eerst zie ik dat de Rijksoverheid zich weer enigszins gedraagt als probleemeigenaar betreffende de beschikbaarheid van grondstoffen. Een goede zaak, want ons probleem – met landelijke impact – leek geen eigenaar te hebben. Wij blijven de discussie en daarmee het bewustzijn in dit cruciale jaar dus aanjagen. Want er staat veel op het spel: de toekomst van de BV Nederland.”