Feringa Building steunt op een woud aan palen

Ballast Nedam Funderingstechnieken is verantwoordelijk voor de complete onderbouw (tot aan de werkvloer) van de Feringa Building op de campus van de Rijksuniversiteit Groningen. In totaal verdwijnen er circa 2.000 palen in de ondergrond. De ruim 60 kilometer aan funderingspalen is het equivalent van 620 keer de hoogte van de Martinitoren. Werkvoorbereider Jan Kohlmann leidt ons rond door het ‘palenbos’ onder de Feringa Building en vertelt over de voornaamste uitdagingen in het project van extremen.

Het palenbos werd in twee fasen ontgraven.

In juli 2019 werd de eerste paal geboord, eind januari 2020 volgde de laatste en 1.725e paal voor de eerste fase. “Voordat we überhaupt konden starten met het aanbrengen van de palen, hebben we een heiplateau ingericht om de stellingen voldoende stabiliteit te bieden”, begint Kohlmann. “Daartoe is maar liefst 15.500 m³ zand aangevoerd. Om het plateau droog te houden tijdens het boren, zodat de machines veilig kunnen werken, is een drainage onder het plateau aangebracht – we injecteren immers grout in de bodem. Tot aan de bouwvakvakantie van 2019 hebben we met één stelling gedraaid. Na de vakantie zijn we met vier stellingen aan de slag gegaan.”

Werd voor de bouwvakvakantie nog met één stelling gewerkt, na de vakantie werden vier stellingen ingezet om alle 1.725 palen van de eerste fase tijdig te kunnen aanbrengen.

Hoge concentratie palen

Het project kenmerkt zich door een hoge concentratie palen op een relatief klein oppervlak. “Dat heeft onder meer te maken met de seismische balken, de grote V-vormige poeren die eventuele aardschokken moeten opvangen en afdragen”, legt Kohlmann uit. “Het probleem dat hier speelde, was een relatief slappe ondergrond. Volgens de normen moet je bij het maken van een nieuwe paal minstens vier keer de diameter van de paal afstand houden ten opzichte van een verse paal. Dat bleek hier niet voldoende. Om een goede paal te kunnen maken, moesten we een afstand aanhouden van tien keer de diameter. Dat betekende veel overspringen en maakte de planning extra complex. Werd voor de bouwvakvakantie nog met één stelling gewerkt, na de vakantie werden vier stellingen ingezet om alle 1.725 palen van de eerste fase tijdig te kunnen aanbrengen. De toegepaste funderingspaal is een grondverdringende boorpaal met groutinjectie en een verloren boorpunt. Binnen Ballast Nedam noemen we deze paal de BSD-paal (Ballast-Nedam Screw displacement-pile).”

De ruim 60 kilometer aan funderingspalen is het equivalent van 620 keer de hoogte van de Martinitoren.

Koppensnellen

Nadat eind januari de laatste paal van de eerste fase was aangebracht, werd vrijwel direct gestart met het ontgaven van het atrium en de fietskelder. Kohlmann: “Opnieuw een behoorlijke uitdaging, je graaft immers een palenbos uit tot een diepte van 3 meter onder het maaiveld. Omdat bij die diepte een te grote overlengte zou ontstaan, is het palenbos in twee fasen ontgaven. In de eerste fase werden de palen afgeknipt en na de twee slag konden we de koppen snellen. Vervolgens is de bodem afgevlakt en de ondergrond verdicht. Hierop kon Ballast Nedam de werkvloer realiseren en starten met de kelder en de bovenbouw. In totaal hebben we 36.000 m³ grond ontgraven in het project. Vanwege de ruimte op het terrein is gekozen voor een open ontgraving in plaats van een damwandkuip. Zodra Ballast Nedam boven het maaiveld is gekomen, vullen wij de ‘bouwput’ weer aan tot vloerniveau en zit onze taak erop.”   

De toegepast funderingspaal is een grondverdringende boorpaal met groutinjectie
en een verloren boorpunt, de BSD-paal.