Modernisering SUNIJ-lijn past in OV-ambities van de provincie Utrecht

Deze SUNIJ-lijn werd begin jaren ’80 van de vorige eeuw aangelegd en is volgens de Utrechtse gedeputeerde Arne Schaddelee ruimschoots over zijn technische levensduur heen. “Daarnaast moet de gemoderniseerde tramlijn bijdragen aan de grote ambities die wij als provincie hebben op het gebied van openbaar vervoer”, zegt de provinciaal bestuurder.

Eigenlijk blijft alleen de route van de SUNIJ-lijn hetzelfde, stelt Schaddelee, namens de ChristenUnie gedeputeerde voor onder meer het openbaar vervoer. “Er wordt 15 kilometer spoor en bovenleiding vervangen en 23 haltes worden verlengd en verlaagd want er komt een hele nieuwe tramvloot met lagere vloeren en meer comfort. De lijn wordt uitgerust met een nieuw datanetwerk en een nieuw beveiligingssysteem voor trams en wissels.” Tegelijkertijd word de SUNIJ-lijn bij het centraal station van Utrecht gekoppeld aan de onlangs in gebruik genomen Uithoflijn. “Daarmee is er sprake van één systeem – zonder overstappen – van IJsselstein naar de Uithof/Science Park. Dit is één van de belangrijkste werklocaties in deze regio, die met de auto al goed bereikbaar is. Nu maken we met het openbaar vervoer een inhaalslag.”

Voor het project heeft de provincie als eigenaar van de tramlijn een reguliere aanbestedingsprocedure gevolgd. Daaruit kwam BAM Infra Rail als winnaar tevoorschijn. Inschrijvers werd onder meer gevraagd hoe zij de risico’s en hinder voor reizigers willen beperken. Schaddelee: “Zowel qua prijs als wat betreft kwaliteit scoorde BAM de meeste punten.” De kosten van de modernisering werden aanvankelijk geschat op 141 miljoen euro. Door onder meer een ingrijpender vernieuwing rond het station Nieuwegein Centrum liepen de kosten eerder al op tot 158 miljoen. De halte Nieuwegein Centrum moet een volwaardig OV-knooppunt worden. Dit vraagt onder meer de aanleg van een nieuw busstation en het verleggen van wegen en kruisingen van de trambaan. “In samenwerking met de gemeente willen we daar een prettige verblijfsruimte maken.”

Inmiddels staat de teller van de modernisering op 178 miljoen. De nieuwe trams zijn namelijk zwaarder dan de oude, met als gevolg dat de fundering van de lijn op een aantal plekken moet worden verbeterd. “Wij gingen er vanuit dat de baanstabiliteit voldoende was, maar de eisen voor de ondergrond werden strenger. Bij nader inzien waren er aanvullende maatregelen nodig; er moesten extra damwanden worden aangebracht. Ik moest op mijn blote knieën naar de Staten voor extra geld, maar dat heb ik gekregen, want iedereen begreep dat het nodig was. Wat dat betreft hebben we ook geleerd van de overschrijdingen bij de aanleg van de Uithoflijn. De uitdaging bij dit soort projecten is om overschrijdingen zo snel mogelijk in het vizier te krijgen en om ze dan meteen te melden.” Provinciale Staten stemde net voor het reces in met het beschikbaar stellen van nog eens 20,9 miljoen euro.

Het project kent een ambitieuze planning. Om de overlast voor de reizigers te beperken, werd aanvankelijk uitgegaan van een buitendienststelling van 12 weken in de zomerperiode. Het coronavirus maakte een aanpassing bij de uitvoering van de werkzaamheden echter noodzakelijk. Schaddelee: “De aannemer moet bij de uitvoering ook 1,5 meter afstand in acht nemen, met als gevolg kleinere werkploegen en een grotere spreiding van de werkzaamheden. Ook is er meer materieel nodig; je mag bijvoorbeeld niet meer met 3 man in het bakje van een hijskraan, dus heb je meer kranen nodig. Dat vraagt meer planning en een nog intensievere organisatie. Daar ligt een reden voor een vertraging van het werk.”

Een andere reden ligt bij CAF Urbos, de Spaanse leverancier van de nieuwe trams. “Dat bedrijf heeft twee maanden dicht gezeten vanwege de lockdown, juist toen de productie van ons materieel zou beginnen. Bovendien ging de grens dicht. Dat betekent dat we niet genoeg materieel hebben om te gaan rijden als de baan gereed is. Daarom wordt de SUNIJ-lijn straks gefaseerd, in 3 tracédelen in gebruik genomen. We willen de reizigers op die manier maximaal tegemoet komen. Als eerste start het deel tussen Utrecht Centraal en Nieuwegein Centraal. Als er meer materieel is, volgen de andere delen.’’ Ook deze vertraging brengt meer kosten met zich mee, over de verdeling daarvan zijn met BAM afspraken gemaakt.

De oude SUNIJ-lijn was (voor corona) goed voor gemiddeld zo’n 15.000 tot 20.000 passagiers per dag. De vervoerscapaciteit gaat met het nieuwe materieel flink omhoog. “Niet alleen vanuit de techniek maar ook vanuit de reiziger bezien wordt het een enorme verbetering”, verzekert Schaddelee. “We kunnen straks 500 reizigers per rit vervoeren, per rit 15 procent meer. Met een lengte van 75 meter (de tramstellen rijden gekoppeld) krijgen we de langste trams van Europa. We maken een enorme schaalsprong met het openbaar vervoer en met light rail rond de stad Utrecht. De vernieuwde SUNIJ-lijn is een belangrijke stap in onze ambitieuze plannen voor een OV-ring rond Utrecht. Op dat gebied verslaan we Amsterdam op alle punten! Onze ambitie is het beste tramsysteem ter wereld.”