Opgaan voor het SCL-certificaat: ‘Het kan ook leuk zijn!’

De Safety Culture Ladder (SCL) heeft menig bedrijf al veel opgeleverd. Hoewel het in de eerste plaats gaat over een serieus thema als veiligheids- en gezondheidsbewustzijn, ervaren bedrijven en auditoren het certificeringsproces ook als leuk, inspirerend en motiverend.

Hanneke de Vries is directrice van het Nederlands Certificatie Instituut (NCI) en nauw betrokken bij bedrijven die opgaan voor het SCL-certificaat. Twee gekwalificeerde auditoren stellen dan aan de hand van observaties, interviews en projectbezoeken vast in hoeverre het veiligheids- en gezondheidsbewustzijn bij bedrijven aanwezig is. “Niet iedereen is voor de functie van auditor in de wieg gelegd. Je moet geen zwart/wit-denker zijn. Je moet immers een cultuur meten.”

De vijf treden

Het SCL-certificaat kan worden behaald op vijf niveaus, in de praktijk aangeduid met ‘treden’. Het bedrijf kiest zelf de trede waarvoor het geaudit wil worden. Trede 1 duidt op een pathologische cultuur. Het bedrijf maakt zich niet druk over de veiligheid binnen het bedrijf. Om die reden wordt trede 1 ook niet gebruikt. Trede 2 van de SCL geeft aan dat het bedrijf vooral reactief is. Als er iets fout gaat, wordt dit gezien als pech en minder als iets waarvoor het bedrijf verantwoordelijk was.

Op trede 3 is sprake van veiligheidsregels. Veiligheid is een gewaardeerd thema. De regels zijn geïntroduceerd door het management, zij het nog wel uit eigenbelang. Op trede 4 zien we dat binnen het bedrijf een proactieve veiligheids- en gezondheidscultuur aanwezig is, die voortkomt uit een intrinsieke motivatie. Trede 5 kenmerkt zich door vooruitstrevendheid. Veiligheid zit ingebakken in het denken van alle medewerkers. Het is openlijk bespreekbaar en medewerkers spreken elkaar erop aan. De meeste bedrijven stromen in op trede 2; dit is tevens de trede die de Governance code verlangt.

Hanneke de Vries, directrice van het Nederlands Certificatie Instituut (NCI): ‘Onze auditoren creëren een plezierige, laagdrempelige sfeer.’

Plezierig en laagdrempelig

De Vries begrijpt dat de meeste bedrijven niet zitten te wachten op ‘weer’ een certificering. Het vraagt veel inzet en er hangt een behoorlijk prijskaartje aan. Daarbij is het vaak een must. “Bedrijven moeten voor een certificaat aan een aantal criteria voldoen”, geeft De Vries toe. “Daar kunnen we niet omheen. Toch leert de praktijk dat medewerkers enthousiast worden over SCL zodra ze ermee werken. Onze auditoren doen er ook alles aan om dit gevoel te stimuleren. Ze creëren een plezierige, laagdrempelige sfeer en benadrukken dat elk antwoord goed is.”

Zes bedrijfsaspecten

Hoe gemoedelijk de sfeer tijdens de gesprekken ook is, NCI gaat wel uiterst zorgvuldig te werk. Zij toetst de bedrijfscultuur vanuit zes bedrijfsaspecten: leiderschap & betrokkenheid, beleid & strategie, organisatie & opdrachtnemers, werkplek & procedures, afwijkende communicatie en audits & statistieken. De Vries: “In de afgelopen acht jaar is NCI uitgegroeid tot marktleider op dit gebied. Onze auditoren bezitten de soft skills om cultuur en daarbij ook non-verbaal gedrag te lezen. Ze stellen mensen op hun gemak als ze niet durven te praten. Dat maakt het voortraject van het SCL-certificaat – in vergelijking met dat van andere certificaten – erg aantrekkelijk. Je hoeft er niet voor te studeren, foute antwoorden bestaan niet en je werkomgeving wordt veiliger.”