Steeds meer betononderhoud, steeds minder mensen

Nederland barst van de betonconstructies, die vaak al 50 jaar oud zijn en hun oorspronkelijke levensduur hebben bereikt. Het vervangen van al deze constructies is onhaalbaar, waardoor levensduurverlenging essentieel wordt. Dit verhoogt de vraag naar betononderhoud, terwijl de arbeidsmarkt alsmaar krapper wordt. 

Al meer dan tien jaar kampt de betononderhoudssector met personeelstekorten, wat niet alleen nadelig is voor bedrijven maar ook voor de samenleving als geheel. Denk maar eens aan de gevolgen van uitgestelde onderhoudswerkzaamheden, zoals uitval van infrastructuur die ons dan allemaal treft. Ondanks dat bedrijven de functie-eisen versoepelen om personeel te werven, blijft het invullen van vacatures in betononderhoud een uitdaging vanwege de vereiste specialistische kennis. Er zijn opleidingen bij de OTBS voor gecertificeerde betonreparateurs en bij de Betonvereniging tot Betononderhoudskundige, maar aanmeldingen zijn schaars. Weinig mensen kiezen voor betononderhoud. Na 27 jaar als docent, zie ik een verschuiving in het profiel van deelnemers bij cursussen: van ingenieurs met een bouwkundige achtergrond naar zij-instromers. Dit vergroot de uitdaging om op te leiden.

In betononderhoud is een hoog niveau van technische vaardigheden essentieel vanwege strikte veiligheidseisen en de focus op duurzaamheid van constructies en gebruikte materialen. Het personeelstekort heeft een grote impact: projecten worden vertraagd of kunnen niet starten, wat leidt tot uitval van constructies en noodoplossingen die spoedreparaties vereisen. Hoewel het versoepelen van functie-eisen een oplossing kan bieden voor het tekort aan mensen, is het cruciaal dat dit niet ten koste gaat van de kwaliteit en veiligheid.

Er bestaat helaas een kloof tussen de benodigde profielen in de markt en de beschikbare hbo- en wo-opleidingen in Nederland. Er zijn geen opleidingen met een specifieke focus op het onderhoud van betonconstructies. Betononderhoud wordt vaak te eenzijdig vanuit een constructief oogpunt benaderd, terwijl materiaaltechnologische en praktische aspecten ook essentieel zijn. We moeten met elkaar dit onderwijsaanbod verbreden om een effectieve instroom in de markt te waarborgen.

Ook innovatie is essentieel nu het personeelstekort aanhoudt. Personeelstekort vereist niet zo zeer harder, maar juist slimmer werken. Door automatisering en digitalisering kunnen we met minder personeel toe. Geavanceerde technieken en duurzamere materialen verminderen bovendien de frequentie en omvang van het benodigde onderhoud. Ondanks de vooruitgang blijft het vinden van gekwalificeerd personeel een uitdaging, dus het is cruciaal om betononderhoud aantrekkelijker te maken door te benadrukken hoe innovaties het werk niet alleen efficiënter, maar ook interessanter maken. Die uitstraling draagt bij aan het aantrekken van nieuw talent.

Tegelijkertijd is het niet alleen nieuwe medewerkers aantrekken, maar ook voorkomen dat bestaande werknemers vertrekken. Werkgevers dienen aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en carrièreperspectieven te bieden om de ontwikkeling en het behoud van personeel te stimuleren. Opleidingen, innovaties en technologieën zijn voorhanden om zowel zij-instromers als huidig personeel te trainen, maar er moet gezorgd worden voor een duurzaam carrièreperspectief.

Continuïteit in opdrachten maakt het voor opdrachtnemers mogelijk om in hun werknemers te investeren, wat essentieel is voor het behouden en ontwikkelen van menselijk kapitaal. Dit draagt bij aan een stabiele markt die de vraag voor de komende decennia aankan. Door de voordeur open te zetten en de achterdeur te sluiten, creëren we een aantrekkelijke en veerkrachtige arbeidsmarkt die niet alleen de werknemers ten goede komt, maar ook de stabiliteit en kostenbeheersing bevordert. 

Laten we met elkaar de groei en ontwikkeling bevorderen van alle betrokken organisaties, bedrijven en werknemers. Het is tijd om te handelen en te innoveren, zodat we aan de toekomstige vraag kunnen voldoen.   

Column – Anthony van den Hondel – Directeur Cathodic Protection Advice