Voorspansysteem ‘behoudt’ monumentale sluiswachterswoning

Het Albertkanaal in de haven van Antwerpen wordt vernieuwd en aangepast aan het steeds grotere formaat van de binnenvaartschepen. In dat kader krijgt ook de Royerssluis een omvangrijke update en wordt zij fors uitgebreid. Om de geschiedenis van het gebied te behouden, wordt de markante sluismeesterwoning uit 1907 gerenoveerd en in gebruik genomen voor de bediening van de nieuwe sluis. DYWIDAG werd ingeschakeld om met een tijdelijk voorspansysteem de woning op zijn plek te houden tijdens de graafwerkzaamheden.

In het ontwerp dat architectenbureau ZJA maakte voor de nieuwe Royerssluis is veel aandacht besteed aan het combineren van de historische onderdelen en de nieuw te bouwen elementen. “Met het uitbreiden van de sluis komt de sluismeesterwoning als het ware op een eiland te liggen”, begint Robert Jansen van DYWIDAG. “Rondom het gebouw wordt tot op grote diepte ontgraven. Voordat het zover is, wordt de sluismeesterwoning eerst rondom in de diepwanden gezet. Om te voorkomen dat de diepwand na het ontgraven naar buiten ‘valt’, zorgen wij er met onze voorspansystemen voor dat we de diepwanden aan de bovenzijde met elkaar verankeren, dwars door de woning heen.”

De diepwanden worden aangebracht tot een diepte van 21 meter waarna het grondpakket zo’n 15 meter wordt ontgraven. “De woning staat op palen, dus de kans dat deze wegzakt is nihil”, zegt Jansen. “Wel is het zaak om het grondpakket rond de palen stabiel te houden. Daarom is gekozen om het gebouw rondom in diepwanden te zetten. De wanden worden met forse overlengte in de grond aangebracht, maar aan de bovenzijde is er geen verankering. Dat lossen we op met ons voorspansysteem. We hebben een concept ontwikkeld dat niet alleen de krachten kan opvangen, maar ook na een jaar of drie tot vier weer ontspannen en verwijderd kan worden.”

De basis wordt gevormd door een 15-strengs voorspansysteem van DYWIDAG met daarin vetstrengen in een PE-omhulling. “Op de diepwand wordt een constructieve betonbalk geplaatst waarin onze verankering wordt opgenomen en we het geheel kunnen aanspannen en ontspannen.”

In totaal plaatst DYWIDAG acht voorspansystemen in lengterichting en vijf exemplaren in breedterichting door het gebouw. “De strengen gaan dwars door de kelder van de sluismeesterwoning”, legt Jansen uit. “We spannen bewust op een hele lage voorspankracht en vertrouwen op het mechanisme van vervorming. Omdat de diepwand door zijn eigen gewicht toch gaat ‘uitbuiken’ komt de kabel vanzelf op spanning. Als de werkzaamheden straks zijn afgerond, wordt de grond weer aangevuld en zal de diepwandconstructie weer wat terug naar binnen buigen, waardoor de kabel iets ontspant. De verwachting is dat de constructie niet zijn oorspronkelijke positie zal innemen, vandaar dat we in de laatste fase de voorspansystemen moeten ontspannen.”

De voorspanconstructie bij de sluismeesterwoning is voor DYWIDAG technisch gezien niet heel complex. Jansen: “De overspanningen en kabelopbouw zijn vrij standaard, het is juist de toepassing dat het project voor ons bijzonder maakt. Met de toevoeging dat we het geheel na een aantal jaren weer mogen ontspannen. Zo’n tijdelijke toepassing is niet heel gebruikelijk voor onze systemen en maakt het best uniek.”