Tagarchief: Betonhuis

‘Beton biedt enorme potentie in de circulaire economie’

11 november 2022

Beton is na water de meest gebruikte grondstof ter wereld en heeft volgens Betonhuis een enorme potentie in de circulaire economie. Zo kan beton 100% worden hergebruikt zonder kwaliteitsverlies, mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. De betonsector werkt hard aan het realiseren van de circulaire doelen voor 2030. Als kenniscentrum zoekt Betonhuis voortdurend naar nieuwe manieren om bij te dragen aan een betere wereld. Zo focust zij op nóg veiliger werken, maar ook op natuurinclusief en klimaatadaptief bouwen, energiezuinige ontwerpen, slankere constructies en adaptieve en remontabele betonelementen.

Transitieteam Circulaire Bouweconomie

Momenteel bestaat slechts 5% van de ingrediënten in nieuw beton uit gerecyclede materialen. “Een heleboel betonreststromen worden nu nog gebruikt in andere toepassingen, zoals voor fundatiemateriaal in wegen. Het Betonakkoord daarentegen stelt dat betonreststromen uit de gebouwde omgeving hergebruikt moeten worden in nieuw beton. Dat betekent dat slopers en recyclers de opdracht moeten krijgen om selectief te slopen. Helaas gebeurt dat nog (lang) niet in alle gevallen.” Aan het woord is Paul Ewalds, sectormanager betonmortel & coördinator beleid en regelgeving bij Betonhuis. “Vanuit Betonhuis zijn we actief bezig om de hele keten te informeren om hier richting aan te geven. Bovendien wordt vanuit de TU Delft gewerkt aan een methodiek om beton te kunnen beoordelen op kwaliteit, voordat het gesloopt wordt, zodat hoge kwaliteit beton ook hoogwaardig hergebruikt wordt in plaats van in laagwaardige toepassingen. Dan maken we de cirkel pas écht rond. Gelukkig wordt deze visie breed gedeeld. Zo ontfermt het Transitieteam Circulaire Bouweconomie zich over de bouw. In haar rapport ‘adviesroute naar een circulaire bouweconomie’ is een advies opgesteld aan de overheid om de doelen tot grondstoffenvermindering te behalen. Daarin is ook uitgebreid aandacht voor beton. Een goede zaak, met name vanwege de aanpak om de gehele keten mee te nemen in de doelstelling.”

Foto’s 1-3:

Amsterdams woon-werkgebouw met daktuin. In 2016 is het gebouw getransformeerd door Van Heeswijk Architecten. Op de eerste verdieping heeft opdrachtgever Vesteda haar hoofdkantoor gevestigd. De architect raadde aan het pand geheel te strippen, waardoor het betonnen bouwskelet zichtbaar werd. Bovenop het pand is een 700 m2 grote gezamenlijke daktuin gerealiseerd met panoramisch uitzicht. Deze werd mogelijk door een versterkte betonnen druklaag toe te voegen aan de dakconstructie.

Bouwwaardemodel

Zoals in het Betonakkoord ook al wordt gesteld, komt slechts een deel van de prestaties van beton op de thema’s circulariteit en duurzaamheid van het materiaal zelf. “Het overgrote deel van de te bereiken circulaire doelen ligt in de ontwerpfase”, benadrukt Ewalds. “Er moet aandacht zijn voor een circulair ontwerp. Het Bouwwaardemodel is daarvoor een goed instrument. Een van de belangrijkste aspecten daarin is levensduur en dus circulair ontwerpen. We ontwerpen nu nog steeds lineair. Dat wil zeggen, de betonconstructie wordt ontworpen voor de eerste gebruiker en toepassing, terwijl het veel duurzamer is om in het ontwerp al verder te kijken dan de huidige opgave. We bouwen voor meer dan 100 jaar. Hoe kan het gebouw gebruikt worden als het haar beoogde functie verliest? Het Bouwwaardemodel pleit voor adaptief en remontabel ontwerpen, waarbij ook de betonconstructie aangepast en/of gedemonteerd kan worden op andere gebruikerswensen en functies. In de huidige systematiek worden gebouwen na 50 jaar afgeschreven. Absoluut onnodig! Een gebouw en zeker de betonconstructie is na die periode nog heel veel waard, want deze kan makkelijk 100 tot 150 jaar mee. Dat is drie keer zo lang en levert een heleboel duurzaamheids- en circulariteitsvoordelen op.”

Paul Ewalds, sectormanager betonmortel & coördinator beleid en regelgeving bij Betonhuis.

Ewalds: “De tijdelijke Rechtbank Amsterdam bijvoorbeeld, laat de toekomst van bouwen zien. Idealiter worden binnen 30 jaar alle bouwwerken ontworpen om gemakkelijk aan te passen of elders weer op te bouwen en de beton en betonconstructies dienen bijvoorbeeld 150 jaar mee te gaan. Maar voor het zover is, moet er nog heel wat water door de Rijn. En daarbij hebben we de hele keten nodig. De eerste stappen in die richting hebben we gezet. Beton heeft in de circulaire economie een enorme potentie.”

Nederland als koploper

Nederland is overigens koploper in Europa in het gebruik van betonreststromen in nieuw beton. Weliswaar is het maar 5%, maar dat is nog altijd meer dan in de landen om ons heen. Ook qua totale CO2-impact van beton lopen we voorop. In Nederland is beton verantwoordelijk voor 1,6% van de totale CO2-uitstoot. Gemiddeld in Europa is dat 6% en wereldwijd zelfs 9%. Dat komt volgens Ewalds omdat we in Nederland allemaal secundaire materialen toepassen, zoals vliegas en hoogovenslakken. “Het Betonakkoord biedt nog veel handelingsperspectief om de CO2-uitstoot verder te verlagen, want uiteindelijk willen we naar nul uitstoot. Zo is de cementindustrie intensief bezig met de afvang van CO2 en hergebruik in andere materialen, zelfs buiten de eigen keten. De betonindustrie loopt met het Betonakkoord in Nederland wat dat betreft mijlenver voor op andere branches.” Dat is vermoedelijk ook de reden dat Betonhuis is gevraagd om voorzitter te worden van de werkgroep circulaire economie bij de Europese koepel. Want Europa en zelfs de rest van de wereld kan gerust een voorbeeld nemen aan hoe de betonindustrie zich in Nederland als keten manifesteert om de beoogde klimaatdoelen te behalen.

First Circularity Economic Package

Toch zijn er ook Europees gezien positieve ontwikkelingen. Ewalds noemt onder meer het First Circularity Economic Package waarin op Europees niveau is aangekondigd dat de Construction Products Regulation wordt gerepareerd. “Er komt een CE-keurmerk op cement én betonmortel. Dat heeft nogal een impact, want het betekent dat producten die op de bouwplaats worden gemaakt, zoals betonmortel, ook onder de CPR gaan vallen. De aannemerij moet zich beseffen dat zij hierin straks ook een wezenlijk aandeel heeft; ze moet een Declaration of Performance afgeven. Verder is er een nieuwe duurzaamheids- en circulariteitssystematiek aangekondigd. Het vervangt de huidige systematiek die niet in alle landen is geharmoniseerd. Het nieuwe ecosysteem zou volgens de plannen deel uitmaken van de Ecodesign Directive. Het kan zomaar van grote invloed zijn op de lokale bepalingsmethoden, zoals de MPG. Het doel erachter is om niet enkel op materiaalniveau, maar de milieu-impact van het totale project te beoordelen. Kortom, er hangt ons nog van alles boven het hoofd.”

Demontabel bouwen, dat is de toekomst, zodat bestaande betonnen kunstwerken kunnen worden hergebruikt. Dat vindt bruggenexpert Rob Vergoossen van Royal HaskoningDHV. Het dringt het gebruik van primaire grondstoffen terug en leidt tot een kosten-, CO2- en MKI-besparing. Samen met Vlasman, Haitsma, Dura Vermeer en SGS heeft Royal HaskoningDHV een plan uitgewerkt om betonnen liggers van viaducten die gesloopt worden, elders in nieuwe viaducten toe te passen. (Beeld: Rob Vergoossen)

Stel, we zijn 100 jaar verder en er wordt in Nederland net zoveel gebouwd als er gesloopt wordt. Zouden we dan nieuw beton kunnen maken uit 100% gerecyclede betonreststromen? “Jazeker”, zegt Ewalds stellig. “De betonindustrie staat al lang gesteld voor het hoogwaardig recyclen, maar circulariteit gaat veel verder dan dat. En daar hebben we de hele keten bij nodig. Maar de eerste stappen zijn al gezet, en alle vrijkomende betonreststomen die nu beschikbaar komen, kunnen we al in nieuw beton toepassen.” Ook kunnen opdrachtgevers bij de CSC-gecertificeerde bedrijven via de CSC-R-module van Betonhuis aangeven hoeveel circulair materiaal er toegepast mag worden in nieuw beton. En voor geïnteresseerden, via de CO2-module wordt de maximale klimaatimpact van het bestelde beton inzichtelijk. Ook in een duurzame en circulaire economie heeft beton een enorme potentie.

Betonfabrikanten verder onder druk door sterk stijgende energieprijzen, laag water en dreigend tekort aan grondstoffen

Lees het gehele artikel

24 maart 2022

De Russisch-Oekraïense oorlog heeft gevolgen, ook voor Nederlandse betonfabrieken en betoncentrales. Ze worden na de prijsstijging van CO₂-rechten in het European Trading System (ETS) nu ook geconfronteerd met een sterke stijging van de energieprijzen. Betonhuis waarschuwt opdrachtgevers en aannemers om rekening te houden met een prijsverhoging op beton en betonproducten.

“Brandstof- en energieprijzen stijgen snel en tekorten van grondstoffen nemen ook toe. We moeten voorkomen dat we stil gaan vallen door de grote onzekerheden die nu de markt insluipen”, aldus Ron Peters, directeur Betonhuis. De brancheorganisatie ziet momenteel ongekende marktontwikkelingen. “Daar moeten we in alle redelijkheid en billijkheid mee omgaan. We staan in Nederland voor een enorme duurzame bouwopgave en die komt anders in het gedrang.”

De gehele grondstoffenmarkt is momenteel instabiel geworden en ook de betonindustrie zal daar hinder van gaan ondervinden. De schaarste is merkbaar bij grind en zand. Dit wordt veroorzaakt door het ontbreken van vergunningen voor toekomstige winning. Ook de beperkte beschikbaarheid van circulaire producten zoals hoogovenslak en poederkoolvliegas speelt de industrie parten. “Deze circulaire stroom komt steeds meer onder druk. De vraag naar circulaire producten neemt toe en veroorzaakt logistieke problemen. Daarnaast komt het voor de industrie belangrijke wapeningsstaal ook in het gedrang. Het resultaat is dat leveringen stagneren en prijzen zullen stijgen”, aldus Peters.

In september 2021 kondigde Betonhuis ook al een prijsverhoging aan. Het European Trading System (ETS) was toen één van de oorzaken. “Deze ETS speelt nog steeds een grote rol omdat deze in één jaar tijd exorbitant is gestegen.” (bron: ember-climate.org) Hierbij komt ook nog eens dat de droogte de industrie parten speelt en laag water nu al een actueel probleem is. Alle effecten bij elkaar geven de doorslag en daarom verwacht ik dat door deze effecten de prijzen verder zullen stijgen. Hoeveel en wanneer valt moeilijk te zeggen doordat deze dagelijks fluctueren.”

De Nederlandse betonsector wil vooroplopen

Lees het gehele artikel

24 maart 2022

Klimaatneutraal en circulair beton in 2030

Het Betonakkoord komt met een aanpak om de betonsector versneld te verduurzamen, die ook onderschreven wordt door Betonhuis en Betonvereniging. De eerste maatregelen zullen al in 2023 leiden tot een reductie van 15%-20% CO₂-uitstoot ten opzichte van 2021. Ook ligt een pakket aan maatregelen klaar om daarna verder te versnellen. De partijen streven naar een CO₂-neutrale en circulaire betonsector in 2030, bij voorkeur door emissies zo ver mogelijk terug te dringen.

“Wij willen vooroplopen”, zegt Marcel Bettonvil, bestuurslid bij Betonhuis. “Als sector hadden we in eerste instantie de nodige kanttekeningen bij de ambities. We maken in Nederland al het meest duurzame beton ter wereld. Is het realistisch om dan zulke grote stappen na te streven? Daarop antwoorden we nu gezamenlijk met een volmondig ‘ja’.” Dorien Staal, voorzitter Betonvereniging, vult het antwoord aan: “Wij willen het meest duurzame beton ter wereld blijven maken én we willen de wereldwijde proeftuin zijn voor duurzame betoninnovaties. Er ligt nu een aanpak waarmee we denken onze ambities te kunnen realiseren.”

Stapsgewijs naar klimaatneutraal en circulair

De aanpak om de betonsector klimaatneutraal en circulair te maken, bestaat uit drie stappen. Met de invoering van een aantal maatregelen die productierijp zijn, kan als eerste stap de komende twee jaar al een besparing van 15%-20% CO₂-uitstoot en een flinke verhoging van recyclingpercentages gerealiseerd worden ten opzichte van 2021. De aanbestedingseisen van opdrachtgevers worden hierop afgestemd.

Aan de meest noordoostelijke kant van Rozenburg, pal achter de dijk van de Nieuwe Waterweg, heeft Giesbers Rotterdam Bouw een kleinschalig woningbouwproject gebouwd. In opdracht van Ressort Wonen zijn daar twee woonblokjes met twaalf eengezinswoningen en twaalf appartementen naar een ontwerp van A3 Architecten uit Rotterdam gebouwd. De beide blokken zijn opgetrokken in tunnelgietbouw.

Versneld opschalen van innovaties

De volgende, tweede stap is het versneld opschalen van – op kleine schaal of bijna beschikbare – innovaties. Marktpartijen en opdrachtgevers werken samen om duurzame innovaties te testen en te valideren of te certificeren op basis van huidige normstelling dan wel de richtlijn ‘Beton op prestatie’ die eind 2022 gereed is. De proeftuin duurzaam beton op de Afsluitdijk is hier een mooi voorbeeld van. Van dergelijke proeftuinen zullen er veel meer komen. Met aangescherpte eisen in aanbestedingen wordt ervoor gezorgd dat duurzame innovaties niet uit de markt geprijsd worden. Opdrachtgevers zorgen ervoor dat duurzame innovaties een plek krijgen in bouwprojecten.

De laatste, derde stap wordt gezet door marktpartijen die disruptieve innovaties ontwikkelen in consortia van bedrijven, opdrachtgevers en kennisinstellingen. Dit na 2025, om de betonsector nog grotere sprongen in duurzaamheid te laten maken. Het streven is dat CO₂-neutraal, volledig hergebruik van betonreststromen en betonelementen en slim, adaptief en circulair ontwerpen en bouwen dé standaard wordt in 2030.

Breed gedragen

“Het Betonakkoord voert met deze stappen een breed gedragen aanpak uit om ambitieus en versneld de gehele betonketen te verduurzamen”, stelt voorzitter Jacqueline Cramer. “Vertegenwoordigers van alle partijen in de betonketen zijn hierbij betrokken: van producenten van prefabbeton en betonmortel tot constructeurs en ontwerpers, recycling- en sloopbedrijven, zand- en grindwinning en de publieke en private opdrachtgevers. Dat heeft er ook toe geleid dat Betonhuis en Betonvereniging de gekozen aanpak volledig onderschrijven.’

Webinars Betonakkoord zijn een succes

Lees het gehele artikel

13 december 2021

Honderden specialisten uit de betonindustrie in Nederland zijn de afgelopen maanden in een reeks van elf webinars van brancheorganisatie Betonhuis bijgepraat over het verder duurzaam maken van de sector. Dat kan bijvoorbeeld door middel van alternatieve bindmiddelen, nieuwe wapeningsmaterialen, hergebruik van gebruikt beton en inzet van groen elektrisch materieel. Mede dankzij de belangstelling en de positieve reacties komt er een vervolg.

Betonhuis startte de reeks online uitzendingen op verzoek van de leden van de organisatie, voortkomend uit het Betonakkoord. ,,We zijn op verschillende manieren actief om kennis te delen over duurzaamheid”, zegt Edwin Vermeulen van Betonhuis, die de webinars presenteerde. ,,Die uitzendingen dragen wel bij aan het doel om verder te verduurzamen.”

Forse impact

,,Beton heeft een laag CO₂-profiel en een zeer lange levensduur, maar we maken er ontzettend veel van”, schetste Vermeulen de situatie in het eerste webinar. ,,Zo heeft het toch een forse impact op het milieu. Het is hoog tijd om aan de slag te gaan met het Betonakkoord”. In die eerste aflevering waren voorzitter Jacqueline Cramer van het Betonakkoord en Ronel Dielissen, algemeen directeur Mebin en lid van de stuurgroep Betonakkoord te gast. Elke keer schoven twee of drie gasten aan in de studio van Betonhuis in Woerden. De reacties op de uitzendingen waren positief. ,,We kregen ook veel inhoudelijke vragen tijdens de uitzendingen. Het mooiste is natuurlijk als bedrijven ermee aan de slag gaan, maar dat is moeilijk te meten.”

Eenvoudig

Niet alle oplossingen om de uitstoot van CO₂ terug te dringen zijn ingewikkeld, zo blijkt uit de webinars. Zo kan er relatief eenvoudig energie voor de productie van beton uit oppervlaktewater worden gehaald. Dat biedt mogelijkheden, want veel betonbedrijven zijn aan een kanaal of rivier gevestigd. Sonja Fennis van Rijkswaterstaat kwam in een van de uitzendingen met een besparingsmethode ‘die je letterlijk morgen kan gaan doen’. Haar tip: ,,Neem een emmer, vul dat met je materiaal en kijk welk soortelijk gewicht je los gestort hebt. En voilà: daar is al één van de parameters om in te voeren in een korrelpakkingsmodel. Dat berekent vervolgens de optimale verhouding.” Dat scheelt al gauw vijf procent cement. Hoewel presentator Vermeulen zich op elke uitzending grondig voorbereidde, werd ook hij nog weleens verrast door de presentaties. ,,Bijvoorbeeld bij de webinars over transport en verduurzaming van het productieproces. Daar zijn we verder in dan ik had gedacht. Ook is de potentie veel groter. Dat was voor mij wel een eyeopener.”

Terugkijken en vervolg

De webinar serie is terug te kijken via het YouTube kanaal van Betonhuis:

Begin 2022 start een nieuwe serie. Aanmelden voor deze serie kan al op aanmelden.betonhuis.nl/webinars

De hedendaagse betonindustrie is een mooie, schone industrie

Lees het gehele artikel

12 oktober 2021

“Beton wordt steeds vaker gezien als een duurzaam materiaal. Er is echter ook een grote groep die vindt dat het een product is met een grote CO2-uitstoot”, merkt Ron Peters, directeur van branchevereniging Betonhuis. “Dat komt waarschijnlijk omdat het bij beton altijd gaat om grote getallen. Het is – na water – het meest geconsumeerde materiaal ter wereld. Maar dit schept een onjuist beeld. Jaarlijks gaat het om slechts 1,6% van de totale uitstoot in Nederland. Dat lijkt nog veel, maar is verklaarbaar door de onmisbare rol van beton als meest gebruikte bouwmateriaal in ons land.”

Ron Peters: ‘Beton is een fantastisch, milieuvriendelijk materiaal.’

Als ergens hard is gewerkt aan CO2-neutraliteit, dan is het wel binnen de betonbranche. De cijfers tonen dit ook overduidelijk aan. Waar de betonbranche wereldwijd goed is voor 7% CO2-uitstoot, is ditzelfde getal in Europa 3% tot 5% en in Nederland slechts 1,6%. Peters: “Het in Nederland gebruikte bindmiddel heeft een significant lagere CO2-belasting dan het gebruikte bindmiddel in andere landen. We zijn het beste jongetje van de klas.”

Bouwwaardemodel en hergebruik

Nu is het toegepaste bindmiddel slechts één van de maatregelen die de branche heeft genomen om de footprint naar beneden te brengen. Zo heeft zij zich ook gecommitteerd aan het Bouwwaardemodel. “Al tijdens de ontwerpfase wordt rekening gehouden met circulariteit”, vertelt Peters. “De betonelementen worden zodanig ontworpen dat zij na het vervullen van hun eerste functie weer relatief eenvoudig geschikt gemaakt kunnen worden voor een nieuwe functie. Je ziet dat ook om je heen. Steeds vaker zie je dat betonnen bouwdelen worden hergebruikt. Maar je ziet ook steeds vaker dat hele casco’s blijven staan voor hergebruik. Pas als dat niet mogelijk is, wordt het beton energiezuinig gecrusht en onderdeel van nieuw beton.”

Betonpuin wordt hergebruikt als toeslagmateriaal in nieuw beton voor fietspaden.

Een schone industrie

Ook de processen van ontwerp, productie, transport en montage zijn onder de loep genomen. Zo wordt gewerkt aan standaardisatie, gecombineerd met verregaande industrialisering en digitalisering. Voor milieuvriendelijke productie en transport wordt steeds meer materieel geëlektrificeerd binnen de branche, nog aangevuld met het gebruik van groene stroom. “De betonindustrie heeft zich ontwikkeld tot een mooie, schone industrie die de welvaart verhoogt met mooie bouwwerken.”

Na een grondige renovatie van het Amsterdamse woon-werkgebouw De Boel springt het imposante betonnen gebouwskelet direct in het oog.

Immense toegevoegde waarde

Daarbij vervult beton een belangrijke rol in de maatschappij. Dat mag ook wel eens benadrukt worden, vindt Peters. “Het levert een immense toegevoegde waarde aan ons wonen, werken en welzijn. Wat te denken van de buizen en putten in ons rioolstelsel, die ervoor zorgen dat vuil water wordt afgevoerd voordat het kwaad kan aanrichten? Hoe zou ons laaggelegen land eruitzien zonder betonnen funderingspalen, bruggen, viaducten, aquaducten en hoogbouw? En hoezeer verfraait beton onze omgeving met straatmeubilair, comfortabele fietspaden en mooie strakke bouwwerken?”

De N31 bij Harlingen is grotendeels verdiept en kruist het Van Harinxmakanaal in de vorm van een aquaduct. De prefab betonnen voorzetwanden maken er een kunstwerk van.

Duurzame kwaliteiten

Binnen dit pleidooi mogen natuurlijk ook de fantastische eigenschappen van beton niet ontbreken, eigenschappen die naadloos passen binnen een duurzaam beleid. Beton is onderhoudsarm, brandveilig, hygiënisch en isolerend. En dat met een ongekend lange levensduur. “Het Pantheon behoort tot één van de eerste in beton uitgevoerde gebouwen en staat nu al ruim 2.000 jaar overeind.”

Hoe draagt CSC bij aan de verduurzaming van Nederland?

Lees het gehele artikel

23 maart 2021

Het internationale CSC-systeem zorgt ervoor dat beton op een verantwoorde manier wordt geproduceerd. Met verantwoord doelen wij op bijvoorbeeld de bescherming van het leefgebied van planten en een energiezuinige productie. Met CSC wordt duurzaam beton uitgevraagd en geleverd. Certificaathouders zijn grondstofleveranciers en betonproducenten. Zij mogen CSC alleen voeren als zij voldoen aan strenge eisen ten aanzien van betrouwbaarheid, deskundigheid, duurzaamheid en arbeidsveiligheid.

CSC geeft zekerheid

De verantwoorde productie van beton wordt gegarandeerd voor de afnemer van beton. Het keurmerk geeft daarmee de benodigde basis om samen te werken. Bedrijven geven advies over de circulaire mogelijkheden van beton en beschikken over transparante milieudata. Certificaathouders leveren een hoge kwaliteit beton en tonen de herkomst van grondstoffen aan.

Webinar

In dit webinar worden de nieuwste ontwikkelingen besproken door adviseurs van Betonhuis, de Regional System Operator van CSC in Nederland, de schemabeheerder van het CSC-keurmerk en specialisten van de certificerende instellingen.

Programma 30 maart 2021

13:00-13:10 Welkom en intro, Leonie van der Voort, directeur Cascade
13:00-13:15 Showcase I

13:15-13:35 Stand van zaken CSC (nationaal en internationaal). Wat zijn de laatste ontwikkelingen van het CSC-keurmerk en hoe sluit dit aan bij verschillende duurzaamheidsprogramma’s van bijvoorbeeld gemeentelijke opdrachtgevers? Remco Kerkhoven, CSC Nederland

13:35-13:45 Pauze
13:35-13:45 Showcase II

13:50-14:10 Hoe werkt CSC in de praktijk? Certificaathouders laten u innovatie duurzame ontwikkelingen zien. De nieuwe R-module voor circulair beton. Ontwikkelingen met betrekking tot zeewinning, platinum en CO2-module. Pleun Kleinveld, Kiwa Nederland.

14:10-14:15 Showcase III
14:15-14:30 Vragen, discussie en afsluiting

Voor wie?

Dit webinar is gratis en geschikt voor huidige certificaathouders, aspirant-certificaathouders, opdrachtgevers, adviseurs duurzaamheid, beleidsmakers, constructeurs en deelnemers aan het Betonakkoord. Meld u zich aan voor ons webinar!

Aanmelden webinar

Tweede Maasvlakte: 17 km CER-baan de keuze voor beton is weloverwogen

Lees het gehele artikel

5 februari 2021

CER staat voor Container Exchange Route, de baan is een ononderbroken verbinding tussen de belangrijkste containerbedrijven en -faciliteiten op de Maasvlakte. Het 17 kilometer lange gedigitaliseerde stuk haveninfrastructuur levert een belangrijke efficiencyverbetering en kostenbesparing op voor deze grootste containercluster van Europa. De CER-baan wordt in opdracht van het Havenbedrijf Rotterdam gebouwd door de Combinatie CER, die bestaat uit KWS en Van Hattum en Blankevoort.

Mathieu de Ruiter: “De CER-baan verbindt straks alle terminals, containerdepots, distributiecentra en douanefaciliteiten via een naadloos doorlopend traject.”

Mathieu de Ruiter, Manager Techniek CER en TWT (Theemswegtracé) voor Havenbedrijf Rotterdam, omschrijft de CER-baan als een systeem waar de baan onderdeel van is. “Het verbindt straks alle terminals, containerdepots, distributiecentra en douanefaciliteiten via een naadloos doorlopend traject waar een positiebepalingssysteem de onbemande voertuigen gaat aansturen. Dit systeem verkeert nu in de testfase. Datzelfde geldt voor het planningssysteem, dat onder andere met een containerherkenningssysteem moet zorgen dat de containers op het juiste moment op de juiste plek aankomen.”

Aslasten

Je zou veel elektronica in de baan verwachten, maar dat is niet het geval. Het is daarmee een ‘gewone’ betonbaan geworden. De Ruiter: “Toen we aan het begin van het ontwikkeltraject zaten, wisten we nog niet welk voertuigtype er zou gaan rijden. Dat konden AGV’s zijn, automatische voertuigen die op terminals rijden, of Multi Trailer Systems, trailers waar tien containers op kunnen, maar ook gewone onbemande vrachtwagens. We hebben besloten het ontwerp zo te dimensioneren dat alle voertuigen erop zouden kunnen rijden en dat de baan 80 jaar alle aslasten zou kunnen dragen met een hoge beschikbaarheid. Voor dat laatste eisten wij een beschikbaarheid van 99%. Uitgangspunt was namelijk een commerciële exploitatie die 24/7 doorgaat. Om de zoveel jaren een nieuwe asfaltlaag, was dus geen optie.”

Dikke betonbaan

Zo kwam er een 17 kilometer lange en tien meter brede naadloze weg uit van beton. De Ruiter: “Het hele pakket is maar liefst 90 centimeter dik en is koud op het Maasvlaktezand aangelegd. De fundering bestaat uit een laag van ongeveer zestig centimeter schraal beton, een stug mengsel van cement, zand en gerecycled betonpuin. Met een laagje asfalt wordt deze grove funderingslaag geëgaliseerd en geschikt gemaakt voor de toplaag, een 26 centimeter dikke betonlaag die doorlopend gewapend is. De wapening in deze toplaag is eenvoudig en maakt betonstorten goed te doen.” Uitvoerende in deze is BKB Infra, die voor de aanleg grote slipformpavers gebruikt. Per dag kan men zo’n 250 meter aanleggen, wat goed is voor 650 kuub beton storten.

Failsafe

Het eindresultaat is een onderhoudsarme weg die geschikt is om de 50 ton asdruk van een AGV te dragen. Overigens zal bij de start van de exploitatie niet gestart worden met AGV’s maar met een Automatische Truck. Het is voor het eerst dat op deze schaal doorgaand gewapend betonverharding wordt toegepast. “Maar de keuze voor beton is weloverwogen”, vervolgt De Ruiter. “Het systeem verdraagt geen buitengebruikstelling, ook niet voor een paar uur asfalt repareren. Ook de elektronica van het systeem wordt failsafe ontworpen en uitgevoerd. Het traject kent een aantal kruisingen met wegen en spoorlijnen en de onbemande voertuigen krijgen daar signalen dat ze op tijd moeten vertragen. We moeten er vanuit gaan dat ze geen verkeerslichten kunnen lezen en dus moet de verkeersregelinstallatie ondersteund worden met apparatuur die de voertuigen informeert over de status van de verkeerslichten, zodat de voertuigen op tijd kunnen stoppen. Bij falen moet het systeem nog steeds veilig zijn. Dus geen signaal betekent: stoppen. De operator in de verkeerscentrale krijgt daarvan een melding en kan ingrijpen.”

Betonhuis

Betonhuis is de branchevereniging van de cement- en betonindustrie. Deze industrie is de grootste toeleverancier voor de bouw. Door kennis te delen, speelt Betonhuis in op actuele zaken zoals circulair bouwen, klimaatadaptatie en duurzaam bouwen.
Meer weten? Betonhuis.nl

Betonhuis voorzitter Rob van Gijzel vertrekt

Lees het gehele artikel

16 september 2020

Rob van Gijzel stopt per 1 november a.s. als voorzitter van Betonhuis. “Ik heb met heel veel plezier deze rol vervuld. Het was een mooie periode om samen met zeer gemotiveerde en toegewijde mensen uit de betonwereld samen te bouwen aan een toekomstgerichte betonbranche. Het fundament is gelegd. Dat is een goed moment om het stokje over te dragen”, aldus Rob van Gijzel.

Betonhuis

Op 1 december 2017 is Betonhuis als nieuwe koepelvereniging van de cement- en betonindustrie in Nederland opgericht. Deze stap werd gezet om met meer kracht de externe positie van de betonindustrie te versterken. Dit gebeurde onder andere door het ontwikkelen van een krachtig netwerk en door samenwerking met derden via het Betonakkoord, Bouwend Nederland, VNO/NCW en NVTB. Ook is een proces doorgemaakt van imagoversterking en verduurzaming van het productieproces in brede zin. Daarnaast zijn er door synergie kwalitatief betere opleidingen en leermiddelen, samenhangende arbeidsvoorwaarden en betere en relevante informatievoorziening tot stand gekomen.

Fundament

Geconstateerd kan worden dat de afgelopen drie jaar, met Betonhuis, enorme stappen zijn gezet in de maatschappelijke positie en marktpositionering van de Nederlandse cement- en betonindustrie. Daarmee is de eerste fase waarbinnen bovenstaande doelen echt vorm moesten krijgen, afgerond.

De volgende fase is het verder versterken en versnellen van de interne verbinding binnen de betonbranche. Door het professioneel doorontwikkelen van de organisatie, directie en medewerkers kunnen de uitvoerende werkzaamheden met meer kracht ter hand worden genomen. Zo kan het bestuur haar beleidsmatige, strategische en toezichthoudende rol meer op afstand ten uitvoer brengen.

Deze fase zal ook worden gekenmerkt door de wil om te komen tot één krachtige organisatie. Dit alles met behoud en versterking van de externe positie.

In de komende periode zal er worden gezocht naar een geschikte opvolger. Betonhuis wil Rob van Gijzel hartelijk bedanken voor de wijze waarop hij invulling heeft gegeven aan zijn voorzittersrol en wenst hem alle goeds voor de toekomst.

Beton is helemaal zo gek nog niet!

Lees het gehele artikel

26 augustus 2020

Vier vragen over beton

Er wordt beweerd dat bouwen met beton slecht is voor het milieu, maar klopt dat wel?

Als je het vergelijkt met helemaal niet bouwen, dan is het neerzetten van huizen, kantoren, flats, fabrieken en andere constructies altijd slecht voor het milieu. Ongeacht of je beton, steen of hout gebruikt. Toch is bouwen met beton milieuvriendelijker dan je wellicht zou denken. In Nederland draagt beton voor slechts 1,6 procent bij aan de CO2-emissie en dan is de productie van cement en wapeningsstaal in het buitenland al meegerekend. Cement is bij het maken van beton het materiaal dat zorgt voor de meeste CO2-uitstoot. Ongeveer 80 procent van de totale emissie van kooldioxide komt namelijk voor rekening van cement. De rest van de CO2-uitstoot is energie voor transport en productie.

Het aandeel van 1,6 procent is laag, zeker als je bedenkt dat driekwart van de massa van bouwmaterialen in de woning- en utiliteitsbouw in ons land uit beton bestaat. De bijdrage aan de kooldioxide-uitstoot in ons land is verhoudingsgewijs niet hoog, maar moet terug wel naar nul. De Europese cementindustrie heeft afgesproken in 2050 emissieloos te zijn.

Wereldwijd draagt beton voor zeven procent bij aan de totale CO2-uitstoot. Dat komt door de enorme vraag. En daar is een goede reden voor: beton is sterk, veilig, gaat heel lang mee en je kunt er zo goed als alles mee maken: torenhoge wolkenkrabbers, woningen, riolering, bruggen, bedrijfsvloeren en noem maar op.

Bouwen met beton is milieuvriendelijker dan met hout. Hoe kan dat?

Op het eerste gezicht lijkt bouwen met hout misschien minder CO2-uitstoot op te leveren, maar dat blijkt bij nadere bestudering niet zo te zijn. Overigens gaat het bij hout in de bouw vaak om CLT, oftewel Cross-Laminated Timber. Dit is verlijmd gelamineerd hout, afkomstig uit productiebossen. Om dat te maken, zijn lijmen en harsen nodig met stoffen als polyurethaan en melamine-formaldehyde. Ook worden bij de toepassing beschermende coatings gebruikt. Om het beter brandwerend te maken, is een bekleding nodig of wordt dikker hout gebruikt. CLT is dus iets anders dan een vers gezaagde, heerlijk geurende balk, zo uit het bos.

Om een eerlijke vergelijking te maken, kun je het best kijken naar gebouwenniveau. De waarden per kilo of ton zijn minder interessant en in de praktijk slecht te vergelijken, omdat je voor een gebouw een groter volume aan CLT nodig hebt dan aan beton. Aan de andere kant is een kubieke meter beton veel zwaarder dan verlijmd hout.

Uit onderzoeken blijkt dat beton op gebouwenniveau wat betreft CO2-belasting beter of vergelijkbaar scoort ten opzichte van CLT. Maar daarmee ben je er nog niet. Voor het verwarmen en koelen van een houten gebouw is namelijk meer energie nodig dan bij de betonnen variant. Bij een woning van hout zorgen alleen al de extra verwarming en koeling in 15 jaar tijd voor net zoveel CO2-uitstoot als de productie van het beton voor een vergelijkbare woning.

Wat zijn dat voor onderzoeken?

Het gaat om onafhankelijke onderzoeken die zijn gedaan in België, Zweden en Noorwegen. Uit de studie bij onze zuiderburen blijkt dat er geen milieuverschil is tussen een huis van beton en één van regulier constructiehout. Bij een appartement van 8 verdiepingen is het verschil ten gunste van beton 10 procent. De Noorse studie toont aan dat beton qua CO2-emissie bij een 16 verdiepingen hoog appartementengebouw beter scoort dan CLT, bij 8 verdiepingen is het ongeveer gelijk en bij 4 verdiepingen komt CLT er iets gunstiger uit. Kleine kanttekening: de Noren gingen bij het beton uit van een klinkergehalte van 70 procent, dat is ongunstiger dan de Nederlandse situatie. Hier is het klinkergehalte 50 procent.

Wat zegt de LCA over beton?

De LCA of LevensCyclusAnalyse geeft veel inzicht in de milieubelasting en bijbehorende CO2-uitstoot, maar er zijn kanttekeningen. In de LCA worden 11 belangrijke aspecten meegenomen om te komen tot één getal: de MilieuKostenIndicator (MKI). Dat drukt in euro’s uit wat het kost om de ongunstige milieueffecten te compenseren. In Nederland worden alle MKI’s van gebruikte materialen in een gebouw verzameld om tot een zogenaamde MPG te komen. Dat staat voor MilieuPrestatie Gebouwen.

Bij de levenscyclusanalyse wordt niet alles gemeten. Zo is er bijvoorbeeld geen oog voor het organisch materiaal dat achterblijft, bijvoorbeeld bij bomenkap. Verder worden opname en afgifte van CO2 weliswaar terecht tegen elkaar weggestreept, maar als de boom niet was gekapt, zou hij veel meer CO2 hebben opgenomen. Het toenemen van de biodiversiteit in riviergebieden als gevolg van het winnen van zand en grind, speelt geen rol in de LCA. De gebruiksduur voor beton wordt voor de analyse bovendien zeer behoudend ingeschat: voor kantoren 50 jaar en voor woningen 75, terwijl ze makkelijk meer dan een eeuw meekunnen.

Beton als fundament voor de circulaire economie

Lees het gehele artikel

11 augustus 2020

Beton staat bekend als een sterk, robuust en brandbeschermend materiaal, dat onderhoudsarm is en een lange levensduur kent. Geen enkel materiaal scoort beter op het gebied van veiligheid en functionaliteit. De circulaire toepasbaarheid van beton is echter nog onderkend. Staal en hout worden soms gezien als minder milieubelastend. Dit blijkt uit onafhankelijk onderzoek van USP Marketing Consultancy in opdracht van Betonhuis.

Veiligheid en functionaliteit

Uit het onderzoek blijkt dat op het gebied van veiligheid en functionaliteit beton overige materialen als hout en staal ver achter zich laat. Met name architecten en gemeenten hebben een zeer positief beeld van de sterke en robuuste eigenschappen van beton. Daarnaast wordt het materiaal door de markt gezien als het beste materiaal wanneer er brandbeschermend moet worden gebouwd. Ook op het gebied van functionaliteit is het beeld van de markt bovengemiddeld positief in vergelijking met andere materialen.. Daarnaast wordt beton het meest positief beoordeeld om de lange levensduur en de lage mate van onderhoud die gedurende de levenscyclus benodigd is.

Remco Kerkhoven

Het sterkste milieuvoordeel van beton is zonder twijfel de zeer lange en onderhoudsarme levensduur. Beton is daarom het meest gebruikte materiaal ter wereld.

Beton krijgt een groen imago

Remco Kerkhoven, Adviseur Technische Marketing, Communicatie en Statistiek bij Betonhuis, erkent dat de groene kant van beton beter belicht moet worden. “Beton voldoet aan de praktische aanpak zoals beschreven in ‘Nederland Circulair in 2050’ en het materiaal krijgt vaak een herbestemming. Betonskeletten worden getransformeerd tot compleet nieuwe gebouwen. In geval van sloop wordt 100% van het betonpuin hergebruikt; als betongranulaat in wegfunderingen of als toeslagmateriaal in nieuw beton. Beton is circulair.”

Milieuvoordelen beton

“Het sterkste milieuvoordeel van beton is zonder twijfel de zeer lange en onderhoudsarme levensduur. Beton is daarom het meest gebruikte materiaal ter wereld.” De grote productie ervan leidt uiteraard tot een bepaalde CO₂-uitstoot. In Nederland is dat slechts 1,6% van de totale uitstoot, maar Kerkhoven geeft aan dat dit omlaag gebracht moet worden, op termijn naar nul. “De industrie streeft, in lijn met de Europese Green Deal, naar CO₂-neutraal cement en beton in 2050.” Bij claims over de milieuprestaties van een materiaal plaatst hij een kanttekening. “Deze prestaties zijn gebaseerd op een levenscyclusanalyse (LCA). Het zou beter zijn als er ook gekeken zou worden naar het organisch materiaal dat achterblijft en de levensduur van een materiaal wordt meegewogen.” Betonhuis vindt dan ook dat de resultaten van LCA-analyses op gebouwniveau, inclusief de gebruikersfase, relevanter zijn dan een directe vergelijking tussen materialen zelf. Kerkhoven besluit: “Beton als circulair materiaal verdient een groter podium, iets waar Betonhuis zich de komende tijd voor in gaat zetten.”

Meer informatie

Neem voor meer informatie contact op met Remco Kerkhoven, stuur een e-mail.

Betonhuis | Pilot ProRail met circulair beton afgerond

Lees het gehele artikel

30 juli 2020

‘119.564 kg CO₂ bespaard, daarmee kun je 162 keer de wereld rondvliegen!’

In september 2019 kreeg het NS-station in het Limburgse Bunde de primeur, in maart van dit jaar volgden de stations in Etten-Leur en Maarn: nieuwe perrons met circulaire bestrating. Gedrieën vormen ze de pilot waarmee ProRail de businesscase gaat onderzoeken over het gebruik van circulair beton: wat kost het de BV Nederland en wat levert het op aan CO2-reductie?

Het project is indirect een voortvloeisel van het Betonakkoord dat ProRail in 2018 mede heeft ondertekend en waarin doelstellingen zijn opgesteld voor CO2-reductie, hergebruik van vrijkomend beton en het terugdringen van het gebruik van primaire grondstoffen.

Laurens Wever is projectmanager voor ProRail en verantwoordelijk voor de vervanging en het onderhoud van de perrons van alle stations in Nederland. “Het balletje begon te rollen toen onze eigen green innovator Eva Dijkema mij wees op een betontegel die zij op de Dutch Design Week had gezien”, vertelt hij. “Deze nieuw ontwikkelde tegel bestaat voor 76% uit gerecycled beton. Dat wordt op een slimme manier vermalen zodat de fracties grind, zand en cement volledig te hergebruiken zijn. Voor de circulaire tegels worden nieuwe grondstoffen toegevoegd om aan de kwaliteitsnormen te voldoen. ProRail zag hier genoeg potentie in om als eerste klant op te treden. Wij steunen dit soort innovatieve bedrijven en het past in de doelstellingen om onze footprint te reduceren.”

Laurens Wever: “Met deze drie stations hebben we in totaal 119.564 kg CO2 bespaard. Daarmee kun je 162 keer de wereld rondvliegen.” (Foto: Laurens Wever)

Alle testen doorstaan

De eerste tegels waren patroontegels, niet bruikbaar voor perrons. Wever: “Voor onze standaardtegels van 30 x 30 x 5 cm zijn nieuwe mallen gemaakt. Voor het eerste station in Bunde zijn als grondstof de tegels gebruikt die vrijkwamen bij de perronverbouwing van station Anna Paulowna. Gekozen is voor een donkere antracietkleur om zoveel mogelijk contrast te krijgen tussen de witte geleidelijnen en de schriklijnen langs het spoor. We hebben een beheerst risico genomen door pas achteraf te testen of de circulaire tegels aan onze eisen voldoen, maar ze hebben de testen op stroefheid en vorst én de drukproeven prima doorstaan.”

Milieueffecten

ProRail is niet alleen ondertekenaar van het Betonakkoord, het infrabedrijf wil ook koploper zijn in de betonwereld op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. Wever: “Met deze drie stations hebben we in totaal 119.564 kg CO2 bespaard. Voor de visualisatie: daarmee kun je 162 keer de wereld rondvliegen. Met het opnieuw gebruiken van oude, vermalen tegels hebben we voorkomen dat er 353.955 kg nieuwe winning nodig was aan zand, cement en grind. Dat is het gewicht van 79 olifanten. Overigens zijn de keerwanden van station Bunde ook gemaakt van deels gerecycled zand en dito grind. Het is de doelstelling van ProRail om in de EMVI-aanbestedingen de milieukostenindicator MKI, die alle milieueffecten in één score uitdrukt in euro’s, elk jaar verder naar beneden te brengen. Het is dan aan de inschrijvers om dat waar te maken. Initiatieven als circulair beton passen daar heel goed in.”

MKI

De Milieu Kosten Indicator (MKI) is een prachtig instrument om de milieueffecten van materialen onderling te vergelijken. Ook betonsoorten kunnen onderling vergeleken worden. Niet voor niets zijn CO2-reductie en verlaging van de MKI de belangrijke doelstellingen van het Betonakkoord. Ook de leden van Betonhuis zetten vol in op verlaging van de MKI. Betonhuis geeft daarbij aan dat de MKI gericht is op projectniveau. Als we CO2-reductie op landelijke schaal willen realiseren, dan kan ondoordacht gebruik van schaarse secundaire grondstoffen en het streven naar een steeds lagere MKI leiden tot hogere CO2-emissies en een kortere levensduur van betonconstructies. Meer informatie op betonhuis.nl

Betonhuis

Betonhuis gelooft in de goede eigenschappen en functionaliteiten van beton, hét duurzame bouwmateriaal van het verleden, het heden en de toekomst. Door kennis te delen, speelt Betonhuis in op actuele thema’s zoals circulaire economie, klimaatadaptatie, energietransitie en duurzaam bouwen. Neem contact op met één van de aangesloten bedrijven via betonhuis.nl.

Nieuwe brochure monolietvloeren van Betonhuis Betonmortel

Lees het gehele artikel

9 juli 2020

De sector Betonmortel van Betonhuis komt met een nieuwe brochure over monolietvloeren. Alle kennis over het voorbereiden, verwerken en uitvoeren van deze vloeren staat in één uitgave, die wordt ondersteund door twee digitale animaties.

Een monolietvloer is een betonvloer met een speciale, monolithische afwerking. Door deze afwerking ontstaat een glad en hard oppervlak. Er hoeft geen afwerklaag of dekvloer te worden toegepast en de betonvloer en het vloeroppervlak vormen zo één geheel. Het beton gaat zo lang mee, kan zwaar belast worden en is eenvoudig schoon te maken. Wilfred Oosterling, adviseur Bouwtechnologie bij Betonhuis: “Met beton wordt duurzaam en efficiënt gebouwd. Het onderscheidt zich door voortdurende innovatie. Deze innovatie is te danken aan de jarenlange kennis die de aangesloten betonmortelcentrales hebben opgebouwd. Voor een lange levensduur en hoge kwaliteit is kennis en vakmanschap op de bouwplaats een voorwaarde. Daarom hebben wij de brochure volledig geactualiseerd.”

Brochure voor werkvoorbereiding, uitvoering en onderwijs

De brochure is vooral bedoeld voor werkvoorbereiders, stortploegen van vloerenbedrijven en uitvoerders. Daarnaast is de brochure ontwikkeld voor het onderwijs. Oosterling stelt dat er de komende jaren 60.000 mensen nodig zijn in de gehele bouw. Via vele opleidingstrajecten vult de bouw deze arbeidsplaatsen op. “Bijna driekwart van de totale massa in de bouw is beton. Het is daarom zo belangrijk actuele kennis te verspreiden bij de opleiders en mensen enthousiast te maken voor het materiaal en de juiste verwerking daarvan.”

Inhoud brochure

In de gids komen de onderwerpen levensduur, circulariteit en duurzaamheid van gestorte monolietvloeren aan bod. Maar ook het bestellen, transporteren en verwerken van beton staat beschreven. De brochure geeft indicaties voor ontwerp- en duurzame materiaalkeuzes. De kennis van de Branchevergeniging Betonpomp Bedrijven is ook toegevoegd. Oosterling: “Veel praktische informatie over betonstorten is niet of zeer versnipperd beschikbaar voor kleine en middelgrote aannemers in de B&U- en GWW-sector. We zien dat bij de opdrachtgevers de vraag naar duurzaam circulair materiaalgebruik toeneemt. Onze aangesloten bedrijven kunnen daarin veel betekenen.”

Monolietvloeren op betonhuis.nl

Exemplaren kunnen kosteloos worden aangevraagd bij Betonhuis (info@betonhuis.nl) of bij een betonmortelcentrale aangesloten bij Betonhuis. Op betonhuis.nl/monolietvloer is de brochure gratis te downloaden en staan de twee ondersteunende animaties.

Betonvereniging lanceert ‘Studio Beton Digitaal’.

Lees het gehele artikel

22 juni 2020

Betonvereniging lanceerde op 26 juni jl. een nieuw initiatief: Studio Beton Digitaal. Een reeks van inspirerende en interactieve webinars rondom actuele thema’s uit de betonbranche. In samenwerking met Betonhuis is de eerste reeks van vier webinars opgezet, waarin het gesprek wordt aangegaan met verschillende interessante sprekers en experts.

KENNIS OPDOEN, KENNIS DELEN & KENNIS MAKEN

Webinars kunnen onder andere bestaan uit lezingen, (gast)colleges, rondetafelgesprekken, presentaties of workshops. De Betonvereniging kijkt naar de toekomst en stelt zich ten doel om samen met haar leden en partners kennis op te doen, kennis te delen en kennis te maken over het materiaal beton. Vanuit deze doelstelling worden de webinars georganiseerd, waarmee de ontwikkeling van nieuwe kennis over beton kan worden gestimuleerd.

Afhankelijk van de thema’s die aan de orde komen wordt een passende vorm gekozen voor het webinar, waarbij de interactie altijd centraal staat. Als deelnemer kan je hierdoor actief participeren en meepraten over de thema’s. De webinars zijn gratis en vanaf iedere gewenste locatie online te volgen.

26 JUNI EERSTE WEBINAR

In het eerste webinar dat plaatsvond op vrijdag 26 juni jl, werd ingegaan op het spanningsveld tussen circulair ontwerpen en CO2-reductie. Jacqueline Cramer, voorzitter van het Betonakkoord, gaf een uiteenzetting over het Betonakkoord en ging in op de uitvoeringsthema’s circulair ontwerpen en CO2-reductie.

Onder leiding van Betonvereniging voorzitter Dorien Staal gingen de sprekers Pieter van Gent en Jack van der Palen vervolgens in op de vraag ‘hoe maak je een circulaire constructie en is deze dan wel duurzaam?’.

AANKOMENDE WEBINARS

Meer informatie over de webinar reeks Studio Beton Digitaal is te vinden op de website van de Betonvereniging.