Op het Utrecht Science Park verrijst momenteel de nieuwe huisvesting van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Wanneer de oplevering van het markante, toekomstbestendige en achttien verdiepingen tellende gebouw in het najaar van 2021 een feit is, zal het op een vloeroppervlak van circa 70.000 m2 plaats bieden aan zo’n 2.200 medewerkers. In het trillingsvrij gebouwde en BREEAM ‘Outstanding’ gecertificeerde onderkomen wordt voorzien in diverse faciliteiten, waaronder 17.000 m2 laboratoria, ontmoetingsruimtes, horecavoorzieningen en 25 vergaderzalen.
Terwijl het RIVM anno nu nog opereert vanaf het Utrecht Science Park/Bilthoven en het CBG net buiten het centrum van Utrecht is gehuisvest, wordt met de realisatie van de nieuwbouw in Utrecht een solide basis gelegd voor kennisuitwisseling, samenwerken en elkaar ontmoeten. Het uiterst duurzame gebouw wordt dan ook een omgeving waarin groenvoorzieningen (buiten én binnen), licht, ruimte en uitzicht bijdragen aan een prettige, gezonde en vooral inspirerende beleving. “Op de huidige locatie was het RIVM in 2010 verspreid over zo’n vijftig verschillende gebouwen”, vertelt Jos Nouwt, projectdirecteur nieuwe huisvesting bij het RIVM/CBG. “Toen is bekeken wat het voordeligste zou zijn: het renoveren van al die panden of het plegen van nieuwbouw. Uiteindelijk is het dat laatste geworden. Aansluitend is ervoor gekozen om het nieuwe pand neer te zetten op het Utrecht Science Park, een plek waar je een groot aantal verschillende disciplines treft waarmee je ideeën kunt uitwisselen en optimaal aan kruisbestuiving kunt doen. Als onderzoeksinstituut willen we graag andere partijen ontmoeten om de uitwisseling van gedachten te bevorderen en nieuwe denkpatronen te ontwikkelen. In zowel een formele als informele setting. Met de nieuwbouw wordt in die specifieke behoefte in alle opzichten voorzien.”
Start glijbekisting voor het maken van de betonkernen. Deze kernen fungeren als draagconstructie voor de toren. Er komen onder andere trappenhuizen, liftschachten en techniekruimten in. (Beeld: Willy Damen)
Verhuizing
Daar het RIVM binnen zo’n veertig laboratoriumruimten werkt met hoogwaardige en uiterst gevoelige apparatuur, dient het nieuwe gebouw tevens te voldoen aan strenge trillingseisen. Het volgens de C-eis trillingsvrij bouwen van het pand geldt vooral voor de verdiepingen 1, 4, 5, 7 en 8 en voor een aparte vleugel van het gebouw, waar speciale laboratoria zijn gevestigd. “Binnen dergelijke omgevingen is het natuurlijk van het grootste belang dat de hier aanwezige apparatuur goed en nauwkeurig kan functioneren”, aldus Nouwt, die de voortgang van het project richting de verhuizing nauwgezet volgt. “In het najaar van 2021 gaan we over. We zitten dus nog wel even in Bilthoven. Maar de uiteindelijke overgang heeft onze volste aandacht. We ontplooien diverse activiteiten waarvan de continuïteit absoluut niet verstoord mag worden. Met dat soort zaken en hoe een en ander te organiseren, zijn we dan ook nu al intensief bezig.”
Vier betonkernen voor de draagconstructie van de toren. Bovenop deze kernen drie topkranen. (Foto: Timewriters)
Uitdagingen
Onder het project, de eerste publiek-private samenwerking voor een overheidsgebouw in Nederland dat ook laboratoria omvat, staat de signatuur van MEET Strukton. Het bedrijf tekent niet alleen voor het ontwerp en de realisatie van het gebouw, maar verzorgt ook het onderhoud en de exploitatie ervan gedurende de komende 25 jaar. Met name het trillingsvrij bouwen van het pand stelde MEET Strukton voor de nodige uitdagingen, zo blijkt uit de woorden van realisatiemanager Bouw Sandor Timmer. “Na het in kaart brengen van de trillingsbronnen hebben we speciaal voor dit project een rekenmodel ontworpen teneinde het werk trillingsvrij te kunnen opleveren. Daaruit zijn vervolgens verschillende maatregelen voortgekomen. Allereerst zijn de kernen van de toren gerealiseerd middels het glijbouwprincipe. Oorspronkelijk was het de gedachte om de kernen met prefab elementen te bouwen. Daarmee is het echter niet mogelijk om trillingen op te vangen. Verder is onder de toren een 1,80 meter dikke funderingsplaat van 5.500 kubieke meter beton aangebracht en hebben we in de kroon van het gebouw een stijve schijf gecreëerd. Hiervoor zijn stalen speciaalprofielen ontworpen met een maattolerantie van nul millimeter die in het werk worden volgestort met beton. Samen met de funderingsplaat klemt deze schijf het gebouw als het ware bij elkaar.”
34 uur aaneengesloten betonwerkzaamheden voor de keldervloer van de toren. (Beeld: Willy Damen)
Oversized funderingspalen
Een andere door MEET Strukton genomen maatregel bevindt zich onder de grond. “De toren rust op 72 funderingspalen met elk een doorsnede van 1,80 meter, een lengte van maar liefst 60 meter en een draagvermogen van 2,5 miljoen kilogram”, legt Timmer uit. “Bínnen de muren van het gebouw worden op de laboratoriumverdiepingen prefab wanden aangebracht, die ervoor zorgen dat de gebouwconstructie stijver wordt. Daarnaast is in het gebouw voorzien in extra kolommen. Verder is het complete bouwwerk voorzien van een CSM-wand, zodat tussen het gebouw en de wand zélf een schokabsorberende luchtschouw wordt gevormd. Tot slot hebben we aan de noordzijde van het gebouw een kelder gerealiseerd die de trillingen van een nabijgelegen trambaan moet opvangen.”
