BIM Bots en andere vergezichten

Machine learning en artificial intelligence vinden langzaam hun weg binnen de bouwwereld in Nederland. Té langzaam, vindt Rob Roef, die sinds 1 januari van dit jaar Clustermanager Digitalisation is bij TNO, binnen de sector Bouw & Infra. “Mijn taakomschrijving als Clustermanager luidt kortweg: de digitale technologieën die TNO ontwikkelt aanbieden aan de markt. BIM Bots bijvoorbeeld kunnen de productiviteit in de bouwsector flink vergroten.”

Geautomatiseerde milieuberekening

Hoe? Roef noemt een mooi voorbeeld: “TNO heeft een technologie ontwikkeld, BIM Bots, om uit een BIM, zonder al te stringente eisen te stellen aan dat model, informatie af te leiden waarmee je automatisch een milieuprestatieberekening voor een gebouw kunt maken. Vaak wordt zo’n milieuprestatieberekening uitbesteed en kost daarmee tijd en geld. Nu drukt de BIM-modelleur op een knop en krijgt dan automatisch een antwoord. In eerste instantie is deze toets als Proof of Concept ontwikkeld voor toetsers in het kader van de komende Wet Private Kwaliteitsborging. Die wet heeft als doel om naast de bouwkwaliteit ook het bouwtoezicht te verbeteren door inschakeling van private kwaliteitsborgers. Bijkomend voordeel van deze BIM Bots technologie is dat het ook zorgt dat er minder fouten worden gemaakt omdat in dit geval voor een MPG-toets geen gegevens separaat meer worden ingevoerd, maar automatisch worden herleid uit het BIM. Men kan zonder oponthoud verder. Bovendien hebben we ook bots ontwikkeld die een vluchtroute kunnen berekenen en eventueel meteen kunnen toetsen aan de eisen van het Bouwbesluit. Een kwaliteitsborger, architect of aannemer kan zich in de toekomst eenvoudigweg abonneren op één of meerdere BIM Bots die repeterende en vaak tijdrovende werkzaamheden snel kunnen uitvoeren.”

Leveranciersbots

Artificial Intelligence wordt ook op een andere manier ingezet, door leveranciersinformatie eerder in het proces in te brengen. Roef: “Door in een vroege fase het BIM van de architect door leveranciers te laten onderzoeken, krijg je optimale keuzes boven tafel. Bots kunnen bijvoorbeeld door de tijd heen leren wanneer waar welke vorm kalkzandsteen of andere materialen toegepast worden. Als nu de BIM Bot van een leverancier de toepassing in een bepaald ontwerp relevant acht, kan deze een optimale oplossing aanbieden bij de architect, in het geval van kalkzandsteen met minimaal zaagverlies, maximale verwerkingssnelheid en de minste milieubelasting. We hebben onlangs een workshop gedaan met twintig leveranciers, waaronder grote spelers, en daar zie je hele enthousiaste reacties. Maar er zijn ook kleinere spelers die terughoudend zijn om hun informatie prijs te geven. Dat is begrijpelijk, maar ze moeten zich realiseren dat ze eerder aan tafel kunnen komen en dat ze in de ontwerpfase al kunnen laten zien dat hun product past en aan de normen voldoet.”

Sneller bouwen

Hoewel er terughoudendheid is in de bouwwereld om dit soort technologieën toe te passen, zullen ze hun weg uiteindelijk wel vinden. Roef: “Er moet steeds sneller en efficiënter gebouwd worden. Deze innovaties leveren daar echt een bijdrage aan: je versnelt het ontwerpproces, beperkt de faalkosten en verhoogt de kwaliteit van het geleverde werk. Dat laatste is weer van belang voor aannemers, die vanaf 1 januari 2021 door de Wet Private Kwaliteitsborging grotere verantwoordelijkheden krijgen.” De staal- en betonbedrijven hebben wat dit betreft een voorsprong. Roef: “Die zijn twintig jaar geleden al begonnen met het automatiseren van hun fabrieken. Velen van hen hebben hun berekeningen, modellen en producten al in een volwassen BIM ondergebracht.”

Toekomst

In de toekomst ziet Roef nieuwe uitdagingen en vergezichten. “Actueel is het op de Stanford University ontwikkelde Virtual Design and Construction-model. Dat is een 4D BIM waarin je gebouwen ontwerpt en visualiseert met een tijdpad, waarmee je vooraf ontwerpfouten kunt elimineren, afhankelijkheden inzichtelijk maakt en een overzicht krijgt van de kosten. Voor het ontwikkelen van renovatieconcepten kijk ik uit naar de mogelijkheid een BIM te maken vanuit een scan van bestaande gebouwen die ook materialen kan detecteren. Als we dat combineren met publieks-toegankelijke informatie uit bijvoorbeeld Kadaster, foto’s en demografie heeft dat potentie als platformtechnologie. Wat ik ook fascinerend vind, is Katerra, een Amerikaans bouwbedrijf opgezet door een automatiseerder, waar op megaschaal de bouw wordt opgevat als een logistiek proces, zoals de auto-industrie al decennia werkt. Alles prefab, alles geautomatiseerd. Dat zie ik hier niet zo snel gebeuren, maar zeg nooit nooit.”