Bouwen om te demonteren – Het eerste circulaire industriepand

In haar eigen proeftuin bouwde zij een industriepand dat volledig demonteerbaar en remontabel is. Het vroeg wel bijzondere inzet. Zo moesten de leveranciers/partners al voor de start van de bouw nadenken over wat ze kunnen met de door hen geleverde onderdelen, wanneer het pand na gebruik weer gedemonteerd wordt.

Met het circulaire industriepand (600 m²) bracht Nexteria in de praktijk wat voor veel bouwondernemers nog onbekend terrein is. Het projectteam zocht eerst de samenwerking met innovatieve partners: van toeleverancier tot financier, van fiscus tot overheid. Zij deelden hun kennis en de bereidheid om echt samen te werken. Zo kwam het gebouw tot stand dat na gebruik zo hoogwaardig mogelijk kan worden teruggebracht in de circulaire keten.

Het balletje kwam aan het rollen, toen Luc Baltus, algemeen directeur van VDR Bouwgroep ontdekte dat nog slechts enkele gebouwen die hij in het begin van zijn loopbaan had gerealiseerd, werden ingezet voor het doel waarvoor ze waren gebouwd. Veel industriële gebouwen van meer dan 40 jaar oud waren vervallen tot dramatische panden op troosteloze bedrijventerreinen. “Hierop doorredenerend bouwen we dus nu ook onze huidige industriële panden voor tijdelijk gebruik”, vertelt Baltus. “Ik kende de term ‘circulair’ nog niet, maar het was me in één klap duidelijk dat het roer om moet. We moeten bouwen met materialen die opnieuw inzetbaar zijn.”

Veranderingen in de bouwsector zijn een lastig ding; de sector is traditioneel. Daarom ging Baltus op zoek naar toeleveranciers die zijn droom met hem tot wasdom wilden brengen. “Ik heb hen uitgenodigd om samen het eerste circulaire industriepand te bouwen en voor hun aandeel een eerlijke prijs op tafel te leggen. Dit heeft het idee verder gebracht dan ik ooit had durven hopen. De circulaire 600 m² hebben meer energie gevraagd dan 25.000 m² op de traditionele manier, maar iedere vierkante centimeter is nu circulair.”

Essentieel onderdeel in het pilotproject is de terugnamegarantie. Alle toegepaste materialen zijn opgetekend in een gebouwpaspoort en de toeleveranciers hebben hierop een terugnamegarantie gegeven. Bij demontage van het gebouw nemen zij de bouwmaterialen terug tegen dan geldende condities. “Het project heeft ons veel geleerd”, vertelt Baltus. “We kwamen tot de ontdekking dat veel individuele leveranciers al veel verder zijn dan we hadden gedacht. En door de hechte samenwerking zijn er innovaties ontstaan die als eerst in ons pand zijn toegepast.”

“We kennen de voorwaarden om in de commerciële markt te overleven. Je moet óf goedkoop zijn óf significant beter óf een product brengen dat door de overheid is opgelegd. VDR Bouwgroep past niet in die prijsvechtmarkt; wij zitten meer in de relatiemarkt en geloven in duurzame samenwerking. Maar het duurt niet lang meer voordat circulair bouwen vanuit overheidswege wordt opgelegd. Nu lopen we voorop in kennis en ervaring. Wij kunnen overheden uitleggen hoe bouwprojecten weer kunnen worden teruggebracht tot schone kavels die opnieuw ruimte bieden voor nieuwbouw: woningen, industrie, stadsparken of andere bestemmingen. Wij kunnen opdrachtgevers uitleggen hoe de toegepaste materialen straks weer maximaal inzetbaar zijn voor nieuwe projecten.”