Goede conservering van kunstwerken is van levensbelang

Nieuwe coating- en applicatietechnieken ter bescherming tegen corrosie

Als er iemand is die zich expert mag noemen op het gebied van conservering van kunstwerken, dan is het Prof. dr. ir. Arjan Mol van de TU Delft. Nu in een steeds groter wordend tempo kunstwerken in ons land een onderhoudsbeurt krijgen, wordt er steeds vaker om de expertise van Mol en zijn team gevraagd. Beton & Staalbouw vond Mol bereid om een licht te werpen op het fenomeen coating in relatie tot corroderen van metalen kunstwerken.

“Er zijn nog steeds Chroom-6 houdende coatings die we tegenkomen bij het onderhouden of slopen van kunstwerken”, opent Mol het gesprek. “Bij het schuren of verwijderen van een kunstwerk stuit je op die Chroom-6 laag. We weten inmiddels hoe schadelijk het schuurstof kan zijn dat vrijkomt. Om gezondheidsproblemen te voorkomen en het milieu niet te belasten, dienen er speciale technische, organisatorische en persoonlijke beschermingsmaatregelen tijdens de renovatie- of sloopwerken genomen te worden. Nu we de fase zijn ingegaan van toenemend onderhoud aan kunstwerken, speelt aandacht om zorgvuldig om te gaan met Chroom-6 houdende coatings meer dan ooit.” Voorzichtigheid is dus geboden wanneer er sprake is van Chroom-6. “Gelukkig kunnen we tegenwoordig werken met voorbehandelingen en coatings die geen Chroom-6 meer bevatten.”

Een coating kan ogenschijnlijk goed lijken, maar corrosie kan onderhuids woekeren, stelt Mol. “Gelukkig kunnen we met onze monitoringstechnieken in een vroegtijdig stadium vaststellen of er sprake is van corrosie, dus nog voordat deze visueel waarneembaar is. Veel inspectiebedrijven werken al met de nieuwste monitoringstechnieken. Denk bijvoorbeeld aan elektrochemische meetmethoden. Vaak is er een combinatie van verschillende analysemethoden nodig. ‘Hot spots’ worden met elektrochemische technieken opgezocht, maar grote oppervlakken worden onderzocht door middel van de inzet van drones. Het schadebeeld wordt herkend door lokaal aanwezige kleur- en reflectieverschillen in het coatingoppervlak. Diverse marktpartijen liggen goed op koers met deze methodiek.”

“Wanneer een coating op locatie vervangen dient te worden, dan moeten we rekening houden met de beperkingen die werken in het veld met zich meebrengen”, schetst Mol. “Om een robuuste hechting ter plekke te krijgen, moeten we meestal andere voorbehandeling- en coatingprocedures toepassen dan wanneer we een nieuw kunstwerk in een fabriekshal conserveren. Het is een uitdaging om in het veld de juiste voorbehandeling uit te voeren en de coating aan te brengen. Alles moet top en optimaal zijn.” Op de vraag of de kleur van een coating van invloed is op de levensduur, antwoordt Mol: “Niet alle pigmenten zijn even UV- of chemisch-resistent. Pigmenten hebben een interactie met de polymere matrix in een coating. Verander je iets aan de samenstelling of resulteert degradatie in onthechting van het pigment-matrix grensvlak, dan kan dat inderdaad effect hebben op de corrosiewerendheid.”

Onlangs is er een groot voorstel goedgekeurd door NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek), met de naam ‘SUstainaBle and reLIable Macro stEel infrastructures (SUBLIME)’. Mol: “Een samenwerking tussen de TU Eindhoven, de TU Delft, de TU Twente en de universiteit van Leiden, met bedrijven en instanties in de keten. We willen een slag maken met Digital Twins en Artifical Intelligence om corrosiemetingen te kunnen koppelen aan de resterende levensduurvoorspelling bij kunstwerken. Daarmee gaan we vanuit monitoring naar voorspelling en kan een coating worden meegenomen in conditie-gebaseerd onderhoudsmanagement. Ergo: ‘Aan de slag voordat de ellende optreedt’. Dan praten we niet alleen over corrosie, maar ook over vermoeiing. We hebben een mooi consortium samen weten te brengen, boordevol kennis en praktijkervaring, zodat we goed en diep in de materie kunnen duiken en met impact de problematiek aan kunnen vliegen.”