Voortgang, obstakels en uitdagingen: Waar staan beton- en staalbouw in de circulaire economie?

Maar duurzaam bouwen heeft evenzeer te maken met waardebehoud. Met een drie-stappenplan werkt het Transitieteam Circulaire Bouweconomie aan een volledig circulaire bouweconomie in 2050.

Elphi Nelissen, sinds 1 september lid van het College van Bestuur van Fontys, hoogleraar Building Sustainability en voorzitter van het Transitieteam Circulaire Bouweconomie is optimistisch over de circulaire ambitie. “Natuurlijk gaan we dat halen. Als je kijkt naar waar we vandaan komen en waar we nu staan, dan is er al een groot verschil. Aannemers, adviseurs en architecten weten dat we niet langer door kunnen gaan met het inzetten van nieuwe materialen. Velen zoeken een nieuwe balans en streven naar zo hoogwaardig mogelijk hergebruik.”

Als metafoor voor het proces naar een circulaire economie in 2050 maakt het Transitieteam Circulaire Bouweconomie de vergelijking met een bergbeklimming die in drie etappes naar de top gaat. In de periode 2018-2023 richt zij het basiskamp in. “We hebben geïnventariseerd hoe we er nu voorstaan, onze doelen geformuleerd, een uitvoeringsplan uitgewerkt en adviezen uitgebracht naar de rijksoverheid”, vertelt Nelissen. “Daarnaast werken we met het team en heel veel mensen daaromheen aan bewustwording. We vertellen overal ons verhaal.” In de periode 2023-2030 wordt 50% van de ambitie gerealiseerd en van 2030-2050 wordt het doel, ‘de top’, bereikt. 

Met staal als grondstof staat de staalbouw er gunstig voor. Het is 100% recyclebaar. Toch zijn ook hier nog grote stappen te maken, volgens Nelissen. “Staal smelten is een manier om circulair te bouwen, maar vraagt ook energie, dus beter worden de staalbalken direct opnieuw ingezet. Die mogelijkheid ontstaat als de balken niet worden gelast, maar gebout. Koppelen we de bouttechniek bovendien aan gestandaardiseerde maten, dan wordt de kans op direct hergebruik
stukken groter.”

De inzet van beton is al behoorlijk gedaald door het Betonakkoord. Daarbij is beton ook recyclebaar, maar dit proces is kostbaar en nog niet klaar voor de grote markt. “Hier ligt nog een uitdaging voor technische ontwikkelaars. Ook voor beton zijn andere verbindingen te bedenken, die de elementen beter geschikt maken voor hergebruik. Constructeurs en architecten zouden ook de grote betonelementen kunnen splitsen, waardoor ze beter opnieuw inzetbaar worden.”

Nelissen begrijpt dat aannemers de eerste stappen voor zich uitschuiven. Toch wil zij hen aanmoedigen om ermee te beginnen. “Vanaf 2023 wordt circulair bouwen bij aanbestedingen een voorwaarde. Er zijn coaches die de eerste stappen naar circulariteit uitstekend kunnen begeleiden.” Anderzijds signaleert Nelissen dat deze stappen extra lastig zijn als de motivatie niet van binnenuit komt. “Je moet er natuurlijk wel in geloven.”

Over all is Nelissen tevreden over de voortgang van het stappenplan. “Circulariteit is een begrip en onze bergbeklimming ligt op schema. Het zal niet lukken om in 2050 geheel circulair te zijn, maar met de benodigde innovaties lukt dat voor de nieuwbouw zeker wel.”