Flexibel en demontabel universiteitsgebouw

Visser & Smit Bouw, onderdeel van VolkerWessels, realiseert op het Amsterdam Sciencepark een nieuw gebouw van 12.000 m2 voor de Universiteit van Amsterdam (UvA). In het gebouw, met de naam LAB42, komen onderwijsruimtes, studieplekken, onderzoeksruimtes, werkplekken en ruimtes voor samenwerking met andere disciplines van de UvA en met externe partijen op het gebied van Informatiewetenschappen en Artificial Intelligence (AI). “Het zou fantastisch zijn als AI en informatiewetenschappen in de nabije toekomst een bijdrage gaan leveren aan het ontwerpen en bouwen in Nederland”, aldus projectleider Dennis van Poppel van Visser & Smit Bouw.

Het gebouw kenmerkt zich door de rechthoekige vormen. De architect, Benthem Crouwel Architects, heeft zich een stellingkastprincipe voorgesteld. Dat houdt in dat de indeling vrij makkelijk aan te passen is. De staalconstructie is bevestigd door middel van boutverbindingen, zodat deze demontabel is. “Alles is zo min mogelijk op een ‘definitieve’ manier aan elkaar verbonden. Door de constructie met windverbanden te monteren in plaats van met een betonnen druklaag, is deze later te demonteren zonder daarbij te hoeven slopen.”

Tijdens de realisatie wordt er samengewerkt met diverse partijen. Zo is voor de staalconstructie het Belgische CSM Steelstructures ingeschakeld. “Zij is als partner aangehaakt om de staalconstructie te realiseren. De gevelelementen komen van Blitta Gevelsystemen. We hebben samen met deze partijen een koppeling ontworpen voor de stramienvullende elementen. Die zitten vast met twee ankers aan de bovenkant en twee ankers aan de onderkant. De gevel is opgebouwd uit meerdere elementen en de architect heeft ervoor gekozen om de staalconstructie te accentueren in de gevel. Je ziet dus echt het stellingkastprincipe.”

Duurzaamheid was een belangrijke eis bij dit project. Bij het ontwerp is er daarom voor gekozen om zo circulair mogelijk te bouwen. Het atrium aan de binnenzijde zorgt voor voldoende daglicht. Doordat LAB42 een open uiterlijk heeft door de vele en grote raampartijen, ontkom je er niet aan om voor energieneutraliteit zonnepanelen in te zetten. In het glas van de atriumdaklichten, op het dak en in de gevel zijn zo’n 1.800 m2 PV-panelen verwerkt. 

“Naast dat het gebouw demontabel is in de toekomst, hebben we nu in de afbouw al gebruik gemaakt van beschikbare materialen in plaats van nieuw te produceren. Tijdens de bouw is er nog onderzocht of we de houten brug in het atrium uit konden voeren in donorhout, maar dat is uiteindelijk niet gelukt, omdat er onvoldoende geschikt materiaal beschikbaar was.” Het gebouw krijgt een materialenpaspoort via Madaster. Dit is het kadaster voor materialen, een online platform waarop gebouwen en de daarin verwerkte materialen worden geregistreerd. Dit maakt het makkelijker om de materialen in de toekomst opnieuw te gebruiken. “Zo is over veertig jaar nog duidelijk wat er in het gebouw zit. Ik juich het alleen maar toe dat we materialen en een ontwerp hebben gebruikt die zich lenen voor aanpassing naar nieuwe inzichten en uiteindelijk hergebruik.”

De bouw ging in september 2020 van start en de oplevering staat gepland voor juni 2022. Van Poppel: “Met de nodige inspanningen hebben we de bouw, ondanks de coronaperikelen, toch in goede banen kunnen leiden. We zijn nu bezig met de afwerking: sauzen, installaties inregelen en het afwerken van de vloeren. De finishing touch dus.”