Onderhoud aan Merwedebrugsuccesvol afgerond

De Merwedebrug wordt in de periode 2029-2031 vervangen als onderdeel van de verbreding van de A27 tussen Houten en Hooipolder. Tot die tijd moet de bestaande basculebrug uit 1961 veilig en beschikbaar blijven voor het verkeer. Uit een periodieke inspectie kwamen echter lekkages in de hoofddraagconstructie van de brug naar voren én werd roestvorming geconstateerd op een aantal hangkabels (tuien). Reden voor Rijkswaterstaat om snel in actie te komen en op zoek te gaan naar een specifieke herstelmethodiek, die past bij de resterende levensduur van de brug.

De Merwedebrug wordt net als alle andere kunstwerken van Rijkswaterstaat periodiek geïnspecteerd. “Bij de laatste inspectie werden dus de nodige gebreken geconstateerd, zoals het afbladderen van de conservering op de hangkabels en lekkages in de brug zelf”, zegt Menno Kamp, omgevingsmanager bij Rijkswaterstaat. “Op die punten waar de conservering ontbreekt, treedt roestvorming op en dat leidt weer tot een materiaalafname. Je moet je dan afvragen of de trekkracht van de hangkabels nog voldoet.” Zodoende werd het team ‘Over-Bruggen’ van Rijkswaterstaat gevraagd om deze gebreken met spoed op te pakken. 

Eind vorig jaar heeft het team Over-Bruggen aanvullende inspecties en proeven uitgevoerd op de hangkabels. “Al snel bleek dat de trekkracht nog voldoende was. De materiaalafname was niet van dien aard dat we de brug moesten afsluiten”, vervolgt Kamp. “Anderzijds was het wel zaak om snel door te pakken en verdere corrosie te stoppen. Samen met Onderhoudscombinatie Sterk (Swarco en Knook Staal en Machinebouw, red.), verantwoordelijk voor het meerjarig onderhoud aan de kunstwerken in deze regio, zijn we begin 2023 in een ‘bouwteamachtige’ constructie gaan brainstormen om tot een hele effectieve uitvoeringsmethode te komen die past bij de resterende levensduur én die zo min mogelijk hinder veroorzaakt. Bij voorkeur dus een alternatief voor het opnieuw conserveren van de hangkabels, want daarvoor zou de hele brug in de steigers gezet moeten worden met vele stremmingen en vertragingen van dien.” 

Rijkswaterstaat was dus op zoek naar een oplossing om de Merwedebrug de komende jaren veilig en beschikbaar te houden voor het verkeer. “Om dit op te pakken, is door Rijkswaterstaat en Combinatie Sterk een team vanuit beide partijen samengesteld, dat in bouwteamverband samenwerkte om oplossingen te genereren”, zegt Arnold den Hoedt, projectleider bij Knook Staal en Machinebouw. “Het mooie van zo’n bouwteam is dat we met een relatief compact team van experts direct de diepte in konden gaan. Er werd een trade-off matrix opgesteld van een viertal mogelijkheden met naast de traditionele methode van conserveren nog een drietal alternatieven. Binnen twee maanden lag er al een concreet uitvoeringsvoorstel tot op detailniveau en waren ook al de benodigde uitvoeringsslots bepaald.” 

Aan de hand van de trade-off matrix is gekozen voor het cableskin systeem van DYWIDAG, een concept dat wereldwijd bij tuibruggen al is toegepast en nu dus voor het eerst ook in Nederland. Den Hoedt: “Met deze methode, waarbij de hangkabels van beneden naar boven worden ingepakt met twee lagen butyl rubber tape, kunnen we de technische restlevensduur ruimschoots garanderen.” Kamp vult aan: “Het aanbrengen gaat bovendien razendsnel. Los van wat loszittende conservering afborstelen, is er geen voorbehandeling nodig. En dat betekent dus veel en veel minder hinder. Het is bovendien een goedkopere vorm van conserveren.    

In eerste instantie rekenden we met een afsluiting van vele weken, waarbij de brug vierkant dicht werd gezet. Met de cableskin techniek konden we dat terugbrengen naar een halve rijbaanafzetting gedurende vijf weekenden per rijrichting, waarbij het verkeer dus nog altijd de beschikking had over één rijstrook. Daar worden we als Rijkswaterstaat natuurlijk heel blij van.”

De cableskin techniek wordt weliswaar internationaal toegepast en voldoet aan alle Europese richtlijnen, maar toch ging het team niet over één nacht ijs. Den Hoedt: “In het voortraject hebben we een aantal testen gedaan en de cableskin techniek in de praktijk beproefd. Vervolgens is het hele fietspad opnieuw constructief doorgerekend, omdat het plan was om de wrapping vanuit een hoogwerker op het fietspad aan te brengen. Het materieel werd vervolgens keurig afgestemd op die nieuwe berekeningen. Het afzetten van een rijstrook was dus alleen nodig om de veiligheid van onze mensen te garanderen, niet om de werkzaamheden uit te voeren. Verder zijn op basis van de praktijktesten de nodige verbeteringen doorgevoerd. Zo is ervoor gekozen om het grootste risicogebied op corrosie, de onderste 2,5 meter van de hangkabel, bewust niet te voorzien van een wrapping. Dat gebied is traditioneel geconserveerd en voorzien van verbeterde anti-vandalismekappen. Ook is van de gelegenheid gebruikt gemaakt om de booggeboortes oftewel de aansluitingen van de bogen van de brug op het dek te verbeteren en zijn de nodige lekkages gedicht.”

In het eerste weekend van september van dit jaar is men buiten voortvarend van start gegaan met de herstelwerkzaamheden aan de Merwedebrug. Ondanks de soms barre weersomstandigheden is het werk in slechts tien weekenden uitgevoerd. “We kijken terug op een perfect verlopen traject” vindt Den Hoedt. “De nauwe samenwerking tussen Rijkswaterstaat, Sterk en Knook Staal en Machinebouw heeft geleid tot een snelle slagkracht met concrete oplossingen en een hele positieve uitvoering.” Ook Kamp kan dat beamen en zegt: “We hebben met elkaar de schouders eronder gezet. Het is ook voor onze begrippen heel uniek wat hier is gebeurd, waarbij we na een relatief korte voorbereidingstijd samen de realisatie zijn ingegaan. Overigens heeft ook de afdeling Rijkswaterstaat Grote Projecten en Onderhoud over onze schouders meegekeken. Zij heeft voorafgaand aan de herstelwerkzaamheden een nulsituatie opgenomen van de hangkabels. Als de brug straks wordt vervangen, worden de hangkabels opnieuw geanalyseerd zodat we een beeld krijgen van hoe ze zich hebben gedragen gedurende de periode dat ze zijn ingetapet.”